Chính sách giá cả và thu nhập (Prices and incomes policy) là gì?

Hình minh họa

Chính sách giá cả và thu nhập (Prices and incomes policy)

Định nghĩa

Chính sách giá cả và thu nhập trong tiếng Anh là Prices and incomes policy.

Chính sách giá cả và thu nhập là một chính sách kinh tế vĩ mô nhằm kiểm soát lạm phát trực tiếp bằng cách yêu cầu các doanh nghiệp không được tăng giá (chính sách đông giá) hoặc công đoàn không được đòi tăng lương (chính sách đông lương), qua đó làm dừng hoặc giảm bớt tốc độ của vòng xoáy lạm phát do sự tăng giá và tăng lương gây ra.

Ý nghĩa

- Chính sách giá cả và thu nhập rỏ ra hữu ích khi việc thực hiện chính sách tài chính và tiền tệ thu hẹp để chống lạm phát có thể làm tăng thất nghiệp. Trong trường hợp như vậy, chính sách giá cả và thu nhập được vận dụng tốt có thể giúp Chính phủ kiềm chế lạm phát trong khi vẫn duy trì được việc làm ở mức cao.

Đặc trưng

- Chính sách giá cả và thu nhập có thể được thực hiện trên cơ sở tự nguyện hoặc cưỡng chế.

- Trong trường hợp thứ nhất, Chính phủ phải kêu gọi, thuyết phục công đoàn và doanh nghiệp nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng để họ không tìm cách tăng giá hoặc tăng lương. Tuy nhiên, những lời hô hào như vậy có thể không có tác dụng.

- Chính sách cưỡng chế có nhiều cơ hội thành công hơn, đặc biệt trong ngắn hạn và trung hạn, nếu Chính phủ đặt ra những hình phạt nghiêm khắc đối với người vi phạm. 

Cách tiến hành chính sách cưỡng chế thường được sử dụng là: thực hiện đông giá và đông lương trong thời gian từ 6 tháng đến một năm; sau đó nới lỏng dần qui định này và đề ra những nguyên tắc chung cho việc tăng gía cả và tiền lương, ví dụ không được tăng giá cả và tiền lương quá 3% một năm; và cuối cùng, thiết lập công thức để gắn sự tăng giá với tăng lương.

Ví dụ được phép tăng giá khi chi phí tăng, được phép tăng lương khi năng suất lao động tăng. Như vậy, mục tiêu cuối cùng của cơ quan điều tiết trong trường hợp này làm đảm bảo rằng các yêu cầu tăng giá và tăng lương là hợp lí.

Kết luận

- Những người ủng hộ chính sách giá cả và thu nhập cho rằng đó là cách hữu ích để cắt giảm kì vọng về lạm phát, qua đó giải tỏa nguy cơ xuất hiện trình trạng lạm phát tăng tốc.

- Lập luận này không sai, nhưng cần chú ý rằng chính sách giá cả và thu nhập có thể gây ra những biến dạng trên thị trường nhân tố và thị trường sản phẩm, vì nó can thiệp vào sự hoạt động của các lực lượng thị trường.

(Tài liệu tham khảo: Từ điển Kinh tế học, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân)