Tự nghiệm đa dạng hóa (Diversification heuristic) trong kinh tế học hành vi là gì? Đặc trưng của nó

Hình minh họa

Tự nghiệm đa dạng hóa (Diversification heuristic)

Khái niệm

Tự nghiệm đa dạng hóa trong tiếng Anh là Diversification heuristic.

Tự nghiệm đa dạng hóa là xu hướng lựa chọn "mỗi thứ một ít".

Ví dụ: Khi đi siêu thị mua mì ăn liền, bạn đứng trước giữa lựa chọn mua một thùng mì và chỉ ăn loại mì này hoặc là mua nhiều loại mì khác nhau để trải nghiệm các hương vị khác nhau. Nếu giả định rằng bạn chưa thử ăn tất cả các loại mì này bao giờ thì người ta cho rằng con người có xu hướng lựa chọn phương án hai là trải nghiệm mỗi thứ một ít trước khi lựa chọn một sản phẩm ưa thích hơn trong tương lai.

Đặc trưng của tự nghiệm đa dạng hóa

Tự nghiệm đa dạng hóa cho rằng con người thường ít cố gắng khi đứng trước các lựa chọn không loại trừ lẫn nhau. Một hành vi thường thấy ở các bữa tiệc buffet là dùng thử nhiều món ăn khác nhau (nếu không muốn nói là tất cả). Việc chỉ ăn một hoặc hai món ăn tạo nên rủi ro là ăn phải món bạn không thích hoặc bỏ xót món ăn ưa thích.

Những hành vi tương tự như vậy được phát hiện bởi Itamar Simonson, tác giả tìm thấy rằng những người mua sắm thường lựa chọn nhiều mặt hàng (chẳng hạn như các loại sữa chua khác nhau) khi họ phải mua nhiều sản phẩm để tiêu dùng trong tương lai so với trường hợp họ mua một loại sản phẩm chỉ ngay trước mỗi quyết định chi tiêu.

Kết luận về tự nghiệm đa dạng hóa

Simonson kết luận rằng có những yếu tố nhất định tác động đến các hành vi như trên. Đầu tiên, nhiều người ưa thích sự đa dạng và mới mẻ. Sở thích này được thể hiện rõ hơn khi mua nhiều mặt hàng.

Thứ hai, những sở thích trong tương lai bao hàm sự không chắc chắn. "Bây giờ tôi có thể thích hơn sữa chua vị mâm xôi hơn sữa chua dâu nhưng tôi không biết sẽ thích loại nào trong tuần tới?". 

Việc mua nhiều mặt hàng khác nhau nhằm giảm thiểu rủi ro trong trường hợp trên cũng giống như việc nhà đầu tư giải ngân vào nhiều loại chứng khoán khác nhau nhằm giảm thiểu rủi ro trong danh mục được đa dạng hóa. Một lí do cuối cùng cho việc tìm kiếm sự đa dạng là làm cho sự lựa chọn của bạn trở nên đơn giản hơn, do đó tiết kiệm thời gian và hạn chế mâu thuẫn trong quyết định.

(Tài liệu tham khảo: TÀI CHÍNH HÀNH VI, Tâm lí học, Ra quyết định, và Thị trường, Lucy FAckert, Richard Deaves, NXB Kinh Tế TP.HCM)