Tính khí (Temperament) là gì? Ứng dụng trong quản trị kinh doanh

Tính khí (tiếng Anh: Temperament) là thuộc Tính tâm lí phức tạp của cá nhân, biểu hiện cường độ, tiến độ, nhịp độ của các hoạt động tâm lí thể hiện sắc thái của hành vi, cử chỉ, cách nói năng của cá nhân.

09-10-2019

Hình minh hoạ (Nguồn: betterhelp)

Tính khí

Khái niệm

Tính khí trong tiếng Anh được gọi là Temperament.

Tính khí là thuộc Tính tâm lí phức tạp của cá nhân, biểu hiện cường độ, tiến độ, nhịp độ của các hoạt động tâm lí thể hiện sắc thái của hành vi, cử chỉ, cách nói năng của cá nhân.

Cơ sở hình thành

Cơ sở hình thành Tính khí

Tính khí là thuộc Tính tâm lí quan trọng của cá nhân do đặc điểm bẩm sinh của hệ thần kinh và các đặc điểm khác trong cơ thể con người tạo ra.

Nó gắn liền với các quá trình hoạt động của hệ thần kinh trung ương: Quá trình hưng phấn và quá trình ức chế, là động lực hoạt động tâm lí con người được thể hiện thông qua các hành vi cử chỉ, hành động của cá nhân.

- Hưng phấn là quá trình phản ứng tích cực của các tế bào thần kinh đáp lại những kích thích từ bên ngoài, làm cho cá nhân có thái độ tích cực với hiện thực.

- Ức chế là quá trình phản ứng tiêu cực của các tế bào thần kinh đáp lại những kích thích từ bên ngoài, làm cho cá nhân có thái độ tiêu cực với hiện thực.

Hai quá trình thần kinh này có 3 thuộc Tính cơ bản:

- Cường độ của quá trình: Chỉ khả năng chịu đựng kích thích mạnh hay yếu của hệ thần kinh.

- Cân bằng của quá trình: Sự cân đối của hai quá trình hưng phấn, ức chế.

- Linh hoạt: Sự chuyển hóa từ quá trình này sang quá trình kia nhanh hay chậm.

Các loại Tính khí

Căn cứ vào sự kết hợp của 3 thuộc Tính trên của các quá trình thần kinh, có 4 loại Tính khí đặc trưng của con người như sau:

- Kiểu Tính khí sôi nổi

Là những người có hệ thần kinh mạnh, không cân bằng (hưng phấn mạnh hơn ức chế) và linh hoạt.

- Kiểu Tính khí linh hoạt

Loại người này có hệ thần kinh mạnh. Quá trình hưng phấn và ức chế mạnh, cân bằng, linh hoạt.

- Tính khí điềm tĩnh

Là những người có hệ thần kinh mạnh. Hưng phấn và ức chế cân bằng nhưng sự chuyển hóa giữa hai quá trình này không linh hoạt nên ít năng động, sức ỳ lớn.

- Tính khí ưu tư

Là những người có hệ thần kinh yếu, ức chế mạnh hơn hưng phấn, sức chịu đựng của hệ thần kinh yếu.

Ứng dụng trong quản trị kinh doanh

Trong thực tế, ít có người nào đơn thuần một kiểu Tính khí, mà thường có sự pha trộn những Tính khí với nhau. Khi ta đánh giá Tính khí của một người là căn cứ vào loại Tính khí nào nổi bật nhất ở họ.

Không có loại Tính khí nào tốt hoặc xấu hoàn toàn, mỗi Tính khí có ưu và nhược điểm của mình. Vấn đề là nhà quản trị phải hiểu rõ Tính khí của từng người để phân công công việc và đối xử cho hợp lí, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của họ.

Cách phân chia công việc theo tính khí

- Những công việc đòi hỏi căng thẳng thần kinh liên tục, những công việc cần sự cẩn thận, chín chắn thì nên phân công người có Tính khí điềm tĩnh.

- Những công việc đòi hỏi căng thẳng thần kinh nhưng không kéo dài, những công việc có Tính chất mạnh bạo, có ít nhiều sự mạo hiểm, cần hoàn thành gấp thì nên phân công cho người có Tính khí sôi nổi.

- Những công việc yêu cầu sự nhanh nhẹn tháo vát, nhạy bén và thường xuyên thay đổi thì nên giao cho người có Tính khí linh hoạt.

- Những hoạt động đòi hỏi sự tỉ mỉ, chi tiết và có Tính ổn định cao, cần ít sự kết hợp với người khác thì giao cho người ưu tư.

(Tài liệu tham khảo: Đặc điểm và các qui luật tâm lí cá nhân trong quản trị kinh doanh, Tổ hợp Công nghệ Giáo dục Topica)

Lí tưởng (Ideal) là gì? Ứng dụng trong quản trị kinh doanh