Thặng dư sản xuất (Producer Surplus) là gì?

Hình minh họa. Nguồn tham khảo: Giáo trình Economics for Investment Decision Makers

Thặng dư sản xuất (Producer Surplus)

Khái niệm

Thặng dư sản xuất trong tiếng Anh là Producer Surplus.

Thặng dư sản xuất là chênh lệch giữa tổng doanh thu mà người bán nhận được từ việc bán một lượng hàng hóa nhất định và tổng chi phí biến đổi để sản xuất số hàng hóa đó.

Trong đó:

- Chi phí biến đổi là những chi phí thay đổi khi mức sản lượng thay đổi.

- Tổng doanh thu là tổng sản lượng hàng hóa bán ra nhân với giá bán trên mỗi đơn vị sản phẩm.

Tổng chi phí biến đổi được đo bằng diện tích bên dưới đường cung. Đường cung thể hiện mức giá thấp nhất mà người bán sẽ sẵn sàng chấp nhận cho mỗi đơn vị hàng hóa bán thêm. Đây là chi phí sản xuất đơn vị tiếp theo, được gọi là chi phí cận biên.

Cách tính thặng dư sản xuất

Đồ thị đường cung hàng hóa

Trong đồ thị đường cung, chiều cao của nó là chi phí cận biên của mỗi đơn vị sản xuất thêm. Vì vậy,  tổng chi phí biến đổi của các đơn vị Q1 được đo bằng diện tích bên dưới đường cung đến (bao gồm) đơn vị Q1 (diện tích của hình thang được gạch sọc trên đồ thị).

Mỗi đơn vị đang được bán ở cùng một mức giá P1, vì vậy tổng doanh thu cho người bán là hình chữ nhật có chiều cao là P1 và đáy là tổng số lượng Q1.

Người bán sẽ sẵn sàng chấp nhận số tiền được biểu thị bằng hình thang nhưng họ thực sự đã nhận được phần diện tích lớn hơn (hình chữ nhật). Do đó họ đã nhận được thặng dư sản xuất bằng diện tích của hình tam giác.

Ví dụ:

Hàm cung thị trường được thể hiện bởi phương trình Qs = -15 + P. Xác định giá trị thặng dư sản xuất nếu giá bằng 65.

Đáp án:

Đầu tiên, thay giá P = 65 vào hàm cung để tìm ra số lượng (Q) được cung cấp ở mức giá đó: Qs = -15 + 65 = 50.

Sau đó, để dễ vẽ đường cung hơn, ta đảo ngược hàm cung bằng cách giải P theo Q: P = 15 + Q. Trong đó giá chặn là 15 (giao điểm của đường cung với trục P) và số lượng chặn là -15 (giao điểm của đường cung với trục Q).

Đồ thị minh họa ví dụ

Thặng dư sản xuất chính là diện tích của hình tam giác bên dưới đường giá và bên trên đường cung với mức sản lượng tối đa là 50:

Area = 1/2 Base x Height = 1/2 x 50 x 50 = 1.250.

(Nguồn tham khảo: Giáo trình Economics for Investment Decision Makers, CFA Institute)

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/