Sân bay (Airport) là gì? Quan hệ giữa sân bay và đô thị

Hình minh họa (Nguồn: Forbes)

Sân bay (Airport)

Sân bay - danh từ, trong tiếng Anh gọi là Airport hoặc Airfield.

Vận tải bằng đường hàng không là phương tiện quan trọng trong việc vận chuyển hành khách và hàng hóa nhờ ưu thế về tốc độ cao và khá an toàn. Mặc dù giá thành còn khá cao nhưng vận tải hàng không luôn có hiệu quả khi vận chuyển ở những cự li xa. 

Hầu hết vận tải hàng không dành cho nhu cầu giao thông đối ngoại. Trong đô thị, vận tải hàng không chỉ phục vụ một số nhu cầu giao thông đặc biệt: như cứu thương, cứu nạn, một số nhu cầu đi lại nhỏ... 

Công trình hàng không quan trọng nhất là sân bay. Sân bay là công trình có qui mô rất lớn làm nhiệm vụ tập trung hành khách, hàng hóa, nơi cất cánh và hạ cánh máy bay, là công trình chuyển tiếp quan trọng giữa đường bộ, đường sắt và đường hàng không. (Theo Lí thuyết qui hoạch đô thị, Trường ĐH Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh)

Lựa chọn vị trí sân bay trong qui hoạch đô thị

Diện tích chiếm chỗ của các công trình sân bay rất lớn, bên cạnh đó sân bay có các yêu cầu đặc biệt về đường băng, an toàn... nên vành đai bảo vệ sân bay rất lớn. Chính vì vậy diện tích khu vực cần thiết cho một sân bay rất lớn. Diện tích của sân bay nên căn cứ vào qui mô, tính chất của các sân bay và sự phát triển sau này để xác định.

Không gian cần thiết của một khu vực sân bay bao gồm 2 vùng chính và 2 khu vực:

- Vùng trời và vùng đất khu vực sân bay.

- Vùng đất bao gồm: Khu vực máy bay hoạt động như đường băng, khu vực sân đậu và khu vực công tác mặt đất như nhà ga, bãi xe, bộ phận an ninh, kho bãi,...

-Phía trước sân bay phải có hệ thống tiếp cận từ các tuyến đường cấp đô thị được nối từ trung tâm đô thị đến sân bay.

Sơ đồ hoạt động của sân bay

Sơ đồ vị trí và kết nối sân bay với đô thị

Vị trí của sân bay cần đảm bảo máy bay có thể hạ, cất cánh một cách dễ dàng. Tốt nhất khu đất sân bay cao bằng hoặc cao hơn nền đất xung quanh, không được xây dựng sân bay ở nơi đất thấp hoặc khu lòng chảo.

Các công trình xung quanh sân bay cũng phải có độ cao hợp lí nhằm tránh ảnh hưởng đến hoạt động cất cánh và hạ cánh của máy bay.

Quan hệ giữa sân bay và đô thị

Trong các đô thị, tùy theo qui mô mà số lượng sân bay và tính chất các sân bay sẽ thay đổi nhằm đáp ứng các nhu cầu vận tải trong đô thị. Hầu hết các sân bay chỉ đảm nhiệm vai trò vận tải đối ngoại. Một số sân bay kĩ thuật hoặc phục vụ cho đô thị, tuy nhiên tính chất phục vụ trong đô thị chưa phổ biến ở các đô thị ít phát triển.

Do tính chất vận tải khối lượng lớn hành khách và hàng hóa, nên nhu cầu di chuyển từ các nơi trong đô thị đến các sân bay rất quan trọng và phải được tổ chức nhanh chóng. 

Do đặc điểm yêu cầu về đất đai rất cao nên hầu hết các sân bay đề có cự li khá xa trung tâm thành phố. Phổ biến là bán kính 10 đến 50 km. Chính vì vậy các tuyến đường nối đến sân bay hầu hết phải là các tuyến đường lưu thông trực tiếp có tốc độ cao.

Ở các đô thị lớn các tuyến này do các trục cao tốc đảm nhiệm nhằm đảm bảo thời gian trung bình từ trung tâm đến sân bay không quá 30 phút. Ngoài ra các tuyến giao thông công cộng cũng là những tuyến đường vận tải hành khách quan trọng đến sân bay. (Theo Lí thuyết qui hoạch đô thị, Trường ĐH Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh)