Lao động cụ thể (Concrete labour) và lao động trừu tượng (Abstract labour) là gì?

Hình minh họa

Lao động cụ thể (Concrete labour) và lao động trừu tượng (Abstract labour)

Định nghĩa

Lao động cụ thể trong tiếng Anh là Concrete labour. Lao động cụ thể là lao động có ích dưới một hình thức cụ thể của những nghề nghiệp, chuyên môn nhất định.

Lao động trừu tượng trong tiếng Anh là Abstract labour. Lao động trừu tượng là lao động khi đã gạt bỏ hết những hình thức cụ thể của nó. 

Nói cách khác, lao động trừu tượng chính là sự hao phí sức lao động của người sản xuất hàng hóa.

Bản chất

- Lao động cụ thể tạo ra giá trị sử dụng cho hàng hóa.

Mỗi một lao động cụ thể có mục đích, phương pháp, công cụ, đối tượng và kết quả lao động riêng. 

Chẳng hạn, lao động của người thợ may và lao động của người thợ mộc là hai loại lao động cụ thể khác nhau. 

Lao động của người thợ may có mục đích là làm ra quần áo chứ không phải là bàn ghế; còn phương pháp là may chứ không phải là bào, cưa; công cụ lao động là kim, chỉ, máy may chứ không phải là cái cưa, cái bào... và lao động của người thợ may thì tạo ra quần áo để mặc, còn lao động của người thợ mộc thì tạo ra bàn, ghế để ngồi...

- Lao động trừu tượng của người sản xuất hàng hóa mới tạo ra giá trị của hàng hóa.

Có thể nói, giá trị của hàng hóa là lao động trừu tượng của người sản xuất hàng hóa kết tinh trong hàng hóa. Đó cũng chính là mặt chất của giá trị hàng hóa.

Tính hai mặt của quá trình lao động

- Lao động cụ thể và lao động trừu tượng không phải là hai loại lao động mà chỉ là tính chất hai mặt của một quá trình lao động.

- Tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa phản ảnh tính chất tư nhân và tính chất xã hội của lao động sản xuất hàng hóa. 

- Như trên đã chỉ ra, mỗi người sản xuất hàng hóa sản xuất cái gì, như thế nào là việc riêng của họ. Vì vậy lao động đó mang tính chất tư nhân, và lao động cụ thể của họ là biểu hiện của lao động tư nhân. 

- Đồng thời, lao động của người sản xuất hàng hóa là lao động mang tính xã hội. Vì phân công lao động xã hội tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau giữa những người sản xuất hàng hóa. Họ làm việc cho nhau, thông qua trao đổi hàng hóa. 

Việc trao đổi hàng hóa không thể căn cứ vào lao động cụ thể mà phải qui lao động cụ thể về lao động chung đồng nhất - lao động trừu tượng. Do đó, lao động trừu tượng là biểu hiện của lao động xã hội. 

- Giữa lao động tư nhân và lao động xã hội có mâu thuẫn với nhau biểu hiện cụ thể trong hai trường hợp sau:

+ Thứ nhất: Sản phẩm do những người sản xuất hàng hóa riêng biệt tạo ra có thể không ăn khớp với nhu cầu của xã hội, có thể thừa hoặc có thiếu, sinh ra khủng hoảng kinh tế. 

+ Thứ hai: Nếu mức tiêu hao lao động cá biệt của người sản xuất hàng hóa cao hơn mức tiêu hao lao động mà xã hội có thể chấp nhận, khi đó hàng hóa cũng không bán được hoặc bán bị lỗ. 

- Mâu thuẫn giữa lao động tư nhân và lao động xã hội là mầm mống của mọi mâu thuẫn trong nền sản xuất hàng hóa làm cho sản xuất hàng hóa vừa vận động phát triển, vừa có khả năng khủng hoảng.

(Tài liệu tham khảo: Học thuyết giá trị, Tổ hợp giáo dục Topica)