Làm thế nào để tạo ra động lực tại nơi làm việc mà không cần đến tiền thưởng?

Một bài viết của Tiến sĩ Triết học David Burkus.

Vào nhiều năm về trước, khi thế giới chưa có những thành tựu vĩ đại như bây giờ, những người tiên phong như Frederick Taylor luôn tìm thấy động lực sau mỗi hành động. Nhưng ở thời điểm hiện tại, động lực cần được thiết lập bởi nhiều yếu tố khác. Trong công việc, nó tuỳ còn thuộc vào hình thức trả lương, đặc biệt là những khoản tiền thưởng hoặc phụ cấp. 

Nhưng may mắn thay, ta vẫn có thể tăng động lực bằng cách khác thay vì lạm dụng tiền bạc. Giáo sư Richard Ryan và Giáo sư tâm lý học Edward Deci, hai nhận vật tiên phong trong lý thuyết tự quyết cho rằng, động lực của con người sẽ được thúc đẩy khi họ tự tìm thấy mục tiêu và cách hiện thực nó.

Nói cách khác, Deci và Ryan khuyến khích con người làm chủ quyết định của mình. Tuy nhiên, vẫn tồn tại các động lực khác, những động lực được xây dựng dựa trên văn hóa làm việc nhóm. Và để tận dụng sức mạnh của mình, bạn nên nắm rõ ba nguồn động lực sau đây, đặc biệt đối với công việc sử dụng trí óc và ngành sáng tạo.

Động lực từ quyền tự chủ

Quyền tự chủ thể hiện mức độ tự kiểm soát của mỗi cá nhân. Trong công việc, quyền tự chủ giúp chúng ta khẳng định tiếng nói của mình. Lúc đó, sự quản lý ở cấp độ vi mô sẽ được thiết lập. Có rất nhiều cách để tạo ra cảm giác tự chủ kể cả khi làm việc độc lập và làm việc nhóm.

Bằng cách phân công nhiệm vụ và thiết lập mục tiêu có thời hạn, mọi người sẽ cảm thấy tự do hơn tại nơi làm việc. Đồng thời việc thường xuyên cùng nhau đưa ra quyết định sẽ tạo cơ hội giúp mọi người được thể hiện chính kiến.

Có một cách để bạn dễ dàng đánh giá mức độ tự chủ và bị kiểm soát của mình trong các hoạt động nhóm. Hãy chú ý so sánh số lần bạn đưa ra lời khuyên với số lần bạn đặt câu hỏi cho người khác. Nếu bạn thường đưa ra lời khuyên, bạn đang làm giảm mức độ tự chủ của các thành viên trong nhóm. Nhưng nếu bạn đặt hỏi nhằm giúp họ tự tìm ra giải pháp của riêng mình thì bạn đang để họ kiểm soát. Vì vậy, đừng quên cân bằng chúng để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Động lực từ việc giải phóng năng lực

Năng lực nói lên mong muốn tự nhiên của con người, nó giúp ta trở thành người ham học hỏi và cầu tiến. Và cảm giác sắp thành thạo một kỹ năng hoặc làm chủ một lĩnh vực nào đó đều tạo ra động lực.

Phần lớn công việc của một trưởng nhóm, người đứng đầu là đưa ra những đánh giá mang tính xây dựng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, lời chỉ trích và tiêu cực sẽ khiến người khác nghi ngờ về năng lực của bản thân, từ đó, làm giảm sút động lực.

Vì vậy, thay vì chỉ tập trung vào những đánh giá, hãy đảm bảo rằng ta luôn dành thời gian để tuyên dương và ăn mừng chiến thắng (dù lớn hay nhỏ). Đồng thời, đừng quên góp ý bằng những lời khen ngợi. Điều này giúp ta tự nhắc nhở về những tiến mà bộ tập thể từng đạt được và cho họ thấy rằng bạn đang cố gắng giúp họ tiến bộ hơn nữa.

Động lực từ sự gắn kết

Sự gắn kết thể hiện mong muốn kết nối và sự quan tâm của ta đối với người khác. Động lực của con người sẽ tăng cao khi cảm nhận được sự ủng hộ xã hội. Đồng nghĩ với việc, hành động của con người sẽ được thôi thúc khi nhận ra giá trị cộng đồng của bản thân.

Sự gắn kết của các cá nhân trong nhóm giúp nâng cao nhận thức về trách nhiệm. Qua đó, họ sẽ nhận ra những lợi ích từ thành công chung, tầm quan trọng và tác động của mình đối với tập thể. Thay vì tuyên bố sứ mệnh của công ty, hãy để các thành viên trở thành một phần của hành trình hoàn thành sứ mệnh. 

Khi đó, những vấn đề về tiền lương và các đặc quyền khác sẽ được giải quyết. Thay vì lạm dụng vật chất, các nhà tuyển dụng có thể tạo động lực tại nơi làm việc thông qua quyền tự chủ, quyền được giải phóng năng lực và quyền được gắn kết. 

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/