Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (ASEAN Free Trade Area - AFTA) là gì?

Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (ASEAN Free Trade Area - AFTA) (Nguồn: Hollie Martin)

Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (ASEAN Free Trade Area - AFTA)

Khu vực mậu dịch tự do ASEAN - danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ ASEAN Free Trade Area, viết tắt là AFTA.

Khu vực mậu dịch tự do ASEAN hay còn gọi là AFTA, được thành lập tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ IV tại Singapore vào tháng 01/1992. Mục tiêu của AFTA là sau 15 năm sẽ hoàn thành việc cắt giảm thuế quan của hầu hết các mặt hàng buôn bán trong nội bộ khối xuống còn từ 0 đến 5%, song song với việc dỡ bỏ các hàng rào thuế quan và các hình thức bảo hộ khác. (Theo Association of Southeast Asian Nations - ASEAN)

Nội dung hoạt động của AFTA

Công cụ chính để thực hiện AFTA là Chương trình Thuế quan ưu đãi có hiệu lực chung (CEPT). Chương trình này được bắt đầu thực hiện từ tháng 02/1993.

Bên cạnh đó, việc thực hiện AFTA còn liên quan đến cả việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn kĩ thuật, các biện pháp hỗ trợ thương mại và đầu tư, chính sách cạnh tranh bình đẳng và cơ chế giải quyết tranh chấp có hiệu quả. 

Thành lập AFTA là nội dung nổi bật trong hợp tác kinh tế của ASEAN nhằm giữ vững và đẩy mạnh nhịp độ phát triển của các nước thành viên và tăng tính cạnh tranh đối với các khu vực kinh tế khác của thế giới.

Tuy mục tiêu ban đầu của AFTA được đề ra là 15 năm nhưng trước những thay đổi nhanh chóng và xu hướng phát triển mới của kinh tế thế giới, Hội nghị Bộ trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 26 tại Thái Lan năm 1994 đã quyết định rút ngắn thời hạn thực hiện AFTA từ 15 năm xuống còn 10 năm.

Tuy nhiên, một số nước thành viên vẫn tiếp tục đề nghị rút ngắn thêm thời hạn này. Tháng 7/1995, Brunei kêu gọi đưa thời hạn thực hiện AFTA rút ngắn đến năm 2000. Đề nghị về thời hạn này không được chấp nhận bởi đẩy nhanh việc thực hiện AFTA còn có nghĩa là nhanh chóng mở rộng Danh mục giảm thuế, đưa thuế suất cuối cùng xuống 0% chứ không dừng lại ở 0 đến 5%.

Sau khi Việt Nam chính thức gia nhập ASEAN và tham gia AFTA, các nước ASEAN đã đồng ý để Việt Nam có thêm 3 năm nữa để thực hiện AFTA. 

Việc thành lập AFTA được coi là cột mốc lịch sử trong vấn đề hợp tác kinh tế ASEAN với mục tiêu là tăng cường khả năng cạnh tranh của ASEAN tiến tới thị trường thế giới, biến khu vực này thành một trong những trung tâm thương mại và đầu tư của thế giới. (Theo Giáo trình Luật Thương mại Quốc tế, NXB Lao động Xã hội)