Kế hoạch sở hữu cổ phiếu của nhân viên (ESOP) là gì?

Hình minh họa. Nguồn: Money Crashers

Kế hoạch sở hữu cổ phiếu của nhân viên (ESOP)

Định nghĩa

Kế hoạch sở hữu cổ phiếu của nhân viên trong tiếng Anh  là Employee stock ownership plan, viết tắt là ESOP.

ESOP là một kế hoạch phụ cấp được trừ thuế cho nhân viên, mà đóng góp được xác định trước, theo đó các nhân viên mua cổ phiếu của công ty thông qua tiền mượn được hay tự đóng góp tiền.

Bản chất

- Kế hoạch sở hữu cổ phiếu của nhân viên (ESOP) là một kế hoạch mang lại lợi ích cho người lao động trong công ty thông qua việc sở hữu cổ phiếu.

- Các công ty thường sử dụng ESOP như một chiến lược tài chính doanh nghiệp qua đó gắn kết lợi ích của nhân viên với lợi ích của các cổ đông trong công ty. 

Ưu điểm

- ESOP trao quyền cho nhân viên để họ làm việc như người chủ sở hữu, đây là lí do cơ bản giải thích vì sao số lượng ESOP tăng nhanh đến hơn 10.000 công ty với hơn 14 triệu nhân viên. ESOP hiện tại kiểm soát hơn 600 tỉ $ dưới dạng cổ phiếu công ty ở Mỹ.

- ESOP làm giảm sự bất hòa của nhân viên và kích thích tăng năng suất.

- ESOP là công cụ hữu ích cho các công ty tiết kiệm tiền thuế do việc trả tiền vốn, tiền lãi và cổ tức trên nợ tài trợ ESOP được giảm thuế.

Ngân hàng cho ESOP vay tiền với mức lãi suất dưới lãi suất cơ bản. Khoản tiền này có thể được hoàn trả bằng thu nhập trước thuế, làm giảm nợ đến 30% trong một số trường hợp.

Hạn chế

- ESOP không phải dành cho mọi công ty bởi vì các loại phí pháp lí ban đầu, kế toán, tính toán bảo hiểm, và thẩm định để tiến hành ESOP vào khoảng 50.000$ đối với các công ty nhỏ và vừa và chi phí quản lí hàng năm khoảng 15.000$.

- Các nhà phân tích cũng cho rằng ESOP hoạt động không tốt trong các công ty có bảng lương và lợi nhuận biến động.

Liên hệ thực tiễn

Một số công ty tiêu biểu có ESOP bao gồm:

- W.L.Gore & Associates - nhà sản xuất các sản phẩm y tế và công nghiệp

- Herman Miller - nổi tiếng về sản xuất đồ nội thất văn phòng sáng tạo.

- KCI - công ty xây dựng dân dụng

- HCSS- một nhà sản xuất phần mềm dùng trong ngành công nghiệp xây dựng hạng nặng

(Tài liệu tham khảo: Quản trị chiến lược, Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh; Employee Stock Ownership Plan (ESOP), Investopedia)