Hiện tượng thiên nga xám (Grey Swan) trong nền kinh tế là gì?

Hình minh hoạ. Nguồn: benefitspro.com

Thiên nga xám

Khái niệm

Thiên nga xám trong tiếng Anh là Grey Swan.

Thiên nga xám là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một sự kiện kinh tế rất quan trọng ít có khả năng nhưng vẫn có thể xảy ra. Dù có rất ít khả năng có thể xảy ra, hiện tượng này nên được dự báo, đặc biệt bởi nó có thể làm rung chuyển nền kinh tế và thị trường chứng khoán trên toàn thế giới.

Bản chất của thiên nga xám

Thiên nga xám không được xem là các sự kiện có thể xảy ra, nghĩa là sự xuất hiện của chúng được biết trước. Chúng có thể thay đổi đáng kể cách vận hành của thế giới một cách tích cực hoặc tiêu cực, đó là lí do tại sao chúng nên nhận được mối quan tâm nghiêm túc.

Các ví dụ về thiên nga xám bao gồm thảm họa thiên nhiên như siêu bão Katrina, Anh bất ngờ quyết định khỏi Liên minh châu Âu, hay còn gọi là Brexit, Tổng thống Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ở Mỹ, hoặc một bước đột phá về công nghệ mang tính cách mạng như internet.

Không phải lúc nào hậu quả loại sự kiện này cũng được dự đoán một cách dễ dàng. Tuy nhiên, những người chịu ảnh hưởng của chúng vẫn nên lập ra một số kế hoạch về để đối phó với chúng, bất kể khả năng chúng xảy ra thấp đến mức nào.

Hiện tượng thiên nga xám, thiên nga đen và thiên nga trắng

Thiên nga xám bắt nguồn từ thuật ngữ thiên nga đen, được phổ biến bởi giáo sư tài chính, nhà văn và cựu thương nhân Phố Wall Nassim Nicholas Taleb. Thiên nga đen là một sự kiện cực kì khó lường, vượt xa những sự kiện thường được dự kiến và gây hậu quả nghiêm trọng. 

Thiên nga đen bắt đầu trở thành cách nói thông dụng để chỉ các thảm hoạ kinh tế. Tuy nhiên một số nhà quan sát nhận thấy rằng không phải mọi sự kiện lớn đều quá bất ngờ và rất ít khả năng xảy ra. Ngược lại, chúng dễ nhận thấy và dự đoán hơn.

Từ đó, các thuật ngữ thiên nga xám và thiên nga trắng ra đời. Thiên nga xám được sử dụng để mô tả các sự kiện dễ dự đoán hơn so với thiên nga đen, trong khi thiên nga trắng dùng để chỉ một điều gì đó gần như chắc chắn sẽ xảy ra.

Thiên nga đen, xám và trắng cũng khác nhau về tác động mà chúng gây ra. Thiên nga trắng được được cho là ít có ý nghĩa, chỉ tác động đến cuộc sống của một hoặc một nhóm người chứ không phải toàn bộ thế giới. 

Thiên nga xám, và đặc biệt là thiên nga đen được xem là gây ra các sự kiện có khả năng tạo ảnh hưởng nghiêm trọng với nhiều người. Sự khác biệt chính giữa hai loại là thiên nga xám được biết trước, còn thiên nga đen xuất hiện hoàn toàn bất ngờ.

Ví dụ về thiên nga xám

Các sự kiện từ biến đổi khí hậu, gia tăng dân số và nợ công đều được phân loại là thiên nga xám. Chúng ta nhận thức được sự tồn tại của chúng, nhưng có thể đã xem nhẹ chúng, ngay cả khi mỗi sự kiện trên đều có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng trên diện rộng, ví dụ như một trận động đất hoặc một cuộc Đại khủng hoảng khác.

(Theo investopedia.com)