Dự báo định tính (Qualitative Forecasting) là gì?

Dự báo định tính (tiếng Anh: Qualitative Forecasting) đưa ra kết quả dự báo hoặc cung cấp phương tiện để điều chỉnh kết quả dự báo bằng cách khai thác kinh nghiệm và phán đoán của chuyên gia về sản phẩm và môi trường ảnh hưởng đến sản phẩm dự báo.

Dự báo định tính

Khái niệm

Dự báo định tính trong tiếng Anh là qualitative forecasting.

Dự báo định tính đưa ra kết quả dự báo hoặc cung cấp phương tiện để điều chỉnh kết quả dự báo bằng cách khai thác kinh nghiệm và phán đoán của những người am hiểu (chuyên gia) về sản phẩm và môi trường ảnh hưởng đến sản phẩm dự báo.

Nói cách khác, dự báo định tính phán đoán tương lai chứ không giải thích quá khứ như các phương pháp định lượng (Makridakis & Wheelwright, 1989).

Người ta sử dụng kĩ thuật định tính để dự báo cho sản phẩm mới chưa có dữ liệu quá khứ hoặc để điều chỉnh kết quả dự báo bằng các phương pháp định lượng. Khi dự báo bằng phương pháp định lượng, người ta thường giả định rằng sẽ không có thay đổi hệ thống hoặc chiến lược xảy ra trong thời gian dự báo. Nếu có lí do để tin rằng giả định này không có giá trị, thì hãy sử dụng kĩ thuật định tính.

Các loại dự báo định tính

Tùy theo chuyên gia và cách kết hợp thông tin, người ta chia dự báo định tính thành 4 loại chính như sau:

- Ý kiến chuyên gia

Phương pháp này sử dụng kiến thức, kinh nghiệm và phán đoán của tập thể các chuyên gia và quản lí đến từ nhiều lĩnh vực hoặc các chuyên gia bên ngoài; những người đã quen thuộc với sản phẩm hoặc công nghệ để tiến hành dự báo.

Dự báo bằng cách mời các chuyên gia nêu ý kiến của mình rồi tổng hợp để đưa ra kết quả dự báo mà không cần phải tuân theo qui chuẩn triển khai.

- Ý kiến bán hàng

Phương pháp này sử dụng kiến thức và kinh nghiệm của quản lí, nhân viên bán hàng của một công ty và/hoặc các thành viên kênh phân phối để dự báo doanh số vì những người này hiểu rõ nhu cầu và thị hiếu khách hàng.

Người ta yêu cầu các nhân viên bán hàng khu vực dự báo doanh số rồi cần một ban giám khảo tổng hợp để hình thành kết quả dự báo. Mời thành viên của kênh phân phối tham gia dự báo nhằm đảm bảo tính độc lập vì các thành viên này không là nhân viên của công ty.

- Ý kiến khách hàng

Phương pháp này tương đối đơn giản để thực hiện, đưa ra kết quả dự báo dựa vào ý kiến của các đối tượng tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm đó là khách hàng, sản xuất, tiếp thị, hậu cần. Thường được sử dụng khi không có dữ liệu quá khứ, có lợi thế của việc sử dụng dữ liệu phong phú từ trực giác đến kinh nghiệm điều hành của giám đốc sản xuất.

- Delphi

Tương tự phương pháp ý kiến chuyên gia, phương pháp này sử dụng đầu vào là các chuyên gia từ nội bộ công ty bên ngoài. Thường được sử dụng để dự báo trung hạn đến dài hạn, phương pháp này cũng giảm thiểu tác động của "tâm lí bầy đàn".