Dự báo thống kê (Statistical Forecasting) là gì? Vai trò của dự báo thống kê

Hình minh họa. Nguồn: Arkieva

Dự báo thống kê

Khái niệm

Dự báo thống kê trong tiếng Anh là statistical forecasting.

Dự báo thống kê là hoạt động xử lí các dữ liệu trong quá khứ để đưa ra những thông tin có cơ sở khoa học về mức độ, trạng thái, các mối quan hệ,... của hiện tượng nghiên cứu trong tương lai. 

Vai trò của dự báo thống kê

Đối với doanh nghiệp, dự báo thống kê là một hoạt động không thể thiếu được, thể hiện trên các khía cạnh sau:

- Dự báo nhằm định hướng cho sản xuất, kinh doanh như: dự báo về môi trường vĩ mô, vi mô ảnh hưởng đến thị trường sản xuất, kinh doanh; dự báo xu hướng phát triển của lĩnh vực sản xuất, kinh doanh;...

- Dự báo giúp doanh nghiệp phát triển lĩnh vực, sản phẩm mới,... đón bắt nhu cầu tương lai.

- Dự báo nhằm lập kế hoạch cho sản xuất, kinh doanh để hoàn thành các mục tiêu đặt ra. Việc lập kế hoạch cho sản xuất, kinh doanh là rất quan trọng, giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó với những thay đổi của thị trường. Kết quả dự báo chính xác sẽ là căn cứ hữu hiệu chứng minh tính khả thi của kế hoạch sản xuất, kinh doanh. 

- Dự báo giúp doanh nghiệp định giá sản phẩm phù hợp, tăng lợi nhuận của doanh nghiệp,...

Phân loại dự báo thống kê

Để tiến hành dự báo và đưa ra kết quả đáng tin cậy là một việc làm hết sức khó khăn bởi kết quả dự báo được coi như biến phụ thuộc chịu ảnh hưởng bởi nhiều biến nguyên nhân. Sự biến thiên của các biến nguyên nhân có thể sẽ dẫn đến kết quả dự báo rất khác nhau. 

Chính vì vậy, việc dự báo theo một phương pháp nào đó, kết quả có được là giá trị cơ bản hay giá trị trung bình dựa trên tính qui luật về xu hướng biến động của chỉ tiêu trong quá khứ mà chúng ta có thể tìm hiểu được. 

Trong thực tế, tùy theo căn cứ phân loại khác nhau dự báo thống kê sẽ được chia thành các loại khác nhau, cụ thể:

Căn cứ vào tầm xa dự báo, chia ra:

- Dự báo ngắn hạn

- Dự báo trung hạn

- Dự báo dài hạn

Căn cứ vào độ chính xác của dự báo, chia ra:

- Dự báo điểm

- Dự báo khoảng

Một số phương pháp dự báo thống kê đơn giản sử dụng trong doanh nghiệp

- Dự báo dựa vào lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân 

- Dự báo dựa vào tốc độ phát triển bình quân

- Dự báo dựa vào ngoại suy hàm xu thế

- Dự báo dựa vào phương pháp hồi qui tương quan

- Dự báo dựa vào phương pháp chuyên gia

(Theo Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)