Độc quyền nhóm mua (Oligopsony) là gì? Độc quyền nhóm mua và độc quyền nhóm bán

Hình minh họa. Nguồn: Youtube.com

Độc quyền nhóm mua

Khái niệm

Độc quyền nhóm mua trong tiếng Anh là Oligopsony.

Độc quyền nhóm mua hay còn gọi là thiểu quyền mua, chỉ một thị trường trong đó chỉ có một vài người mua cho một sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định.

Độc quyền nhóm mua tương tự như độc quyền nhóm bán (thị trường có vài người bán một sản phẩm hay dịch vụ), là lực lượng thị trường chỉ có một vài người mua lớn cho một sản phẩm hoặc dịch vụ nhất định. 

Độc quyền nhóm mua cho phép người mua kiểm soát người bán nhiều hơn và có thể khiến người bán giảm giá. 

Ngành công nghiệp thức ăn nhanh của Mỹ là một ví dụ điển hình về độc quyền nhóm mua. Trong ngành công nghiệp này, một số lượng nhỏ người mua lớn (như McDonald, Burger King, Wendy, v.v.) kiểm soát thị trường thịt ở Mỹ. 

Sự kiểm soát này cho phép các chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh đưa ra mức giá mua để mua thịt từ nông dân và gây ảnh hưởng đến các điều kiện phúc lợi động vật hay tiêu chuẩn lao động. 

Ví dụ về độc quyền nhóm mua

Thị trường ca cao là một ví dụ khác của độc quyền nhóm mua. Ba công ty Cargill, Archer Daniels Midland và Barry Callebaut mua phần lớn sản lượng hạt ca cao trên thế giới, họ mua chủ yếu từ các nông dân ở các nước thế giới thứ ba. 

Một ví dụ khác là những người trồng cây thuốc lá ở Mỹ cũng phải chịu sự kiểm soát của một nhóm các nhà sản xuất thuốc lá, trong đó ba công ty Altria, Brown & Williamson và Lorillard mua gần 90% tất cả sản lượng thuốc lá được trồng ở Mỹ cũng như thuốc lá được trồng ở các nước khác.   

Trong ngành xuất bản Mỹ, có năm nhà xuất bản được gọi là Big Five chiếm khoảng hai phần ba tất cả sách được xuất bản mỗi năm. Mỗi gã khổng lồ xuất bản này sở hữu một loạt các ấn hiệu chuyên biệt phục vụ cho các phân khúc thị trường khác nhau. Ấn hiệu khác nhau này tạo ra ảo tưởng rằng có nhiều nhà xuất bản trên thị trường. 

Mỗi ấn hiệu trong mỗi nhà xuất bản phối hợp với nhau để ngăn chặn việc cạnh tranh nội bộ khi tìm cách mua sách mới từ các tác giả. 

Đây là một dạng độc quyền nhóm mua, sự độc quyền này gây áp lực làm giảm các khoản trả trước cho các tác giả và tạo áp lực khiến các tác giả phải phục vụ thị hiếu của các nhà xuất bản, cuối cùng làm giảm sự đa dạng trong các tác phẩm được xuất bản.   

Mặt khác, ta xem xét các siêu thị lớn tại các nền kinh tế đang phát triển trên thế giới đang phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Ảnh hưởng của họ đối với các nhà cung cấp thực phẩm càng ngày càng tăng, họ có thể quyết định một số thực phẩm được trồng hay cách chế biến và đóng gói của nhà cung cấp. 

Tác động của độc quyền nhóm mua của các siêu thị lớn ăn sâu vào cuộc sống và sinh kế của những người làm nông nghiệp trên khắp thế giới. Vì sự tăng trưởng thị phần người tiêu dùng của họ, các hệ thống siêu thị lớn đã khiến nhiều nhà cung cấp không thể cạnh tranh phải rời bỏ kinh doanh. Điều này đã dẫn đến các cáo buộc lạm dụng, hay các hành vi phi đạo đức và bất hợp pháp ở một số quốc gia.   

Độc quyền nhóm mua và độc quyền nhóm bán 

Ngược lại với độc quyền nhóm mua, khi xảy ra tình trạng độc quyền nhóm bán, người bán thường tham gia vào cuộc chiến giá cả để lôi kéo người mua, khiến mức giá giảm xuống và tăng sản lượng một cách hiệu quả. 

Độc quyền nhóm mua còn được gọi là cuộc đua xuống đáy. Đây là hiện tượng khi người bán mất tất cả các quyền lực trước đây họ có trong cung và cầu.

(Theo Investopedia)