Bố trí mặt bằng sản xuất theo quá trình (Process Layout) là gì?
Hình minh hoạ (Nguồn: slideshare)
Bố trí mặt bằng sản xuất theo quá trình
Khái niệm
Bố trí mặt bằng sản xuất theo quá trình hay còn gọi là bố trí theo chức năng hoặc bố trí theo công nghệ trong tiếng Anh được gọi là process layout hay functional layout.
Việc lựa chọn loại hình bố trí nào phụ thuộc vào qui trình sản xuất, đặc điểm của sản phẩm - dịch vụ của từng bộ phận trong doanh nghiệp.
Mỗi loại hình bố trí mặt bằng có những ưu, nhược điểm riêng, việc kết hợp các loại hình bố trí trên theo những cách thức khác nhau giúp cho các doanh nghiệp đưa ra một hình thức bố trí mặt bằng phù hợp với điều kiện và đặc thù của doanh nghiệp mình.
Bố trí mặt bằng sản xuất theo quá trình là một trong ba loại hình bố trí mặt bằng sản xuất cơ bản trong doanh nghiệp.
Bố trí mặt bằng sản xuất theo quá trình thực chất là nhóm những công việc tương tự nhau thành những bộ phận có cùng quá trình hoặc chức năng thực hiện. Sản phẩm trong quá trình chế tạo di chuyển từ bộ phận này sang bộ phận khác theo trình tự các công đoạn phải thực hiện.
Chẳng hạn như các phân xưởng trong nhà máy, siêu thị, văn phòng giao dịch ở ngân hàng, bệnh viện bố trí theo khoa hoặc phòng chuyên môn; xưởng sửa chữa xe hơi bố trí khu vực sửa chữa theo chủng loại bộ phận xe.
Ví dụ: Bố trí theo quá trình trong dịch vụ
Phòng phẫu thuật | Phòng chuẩn đoán | Bộ phận hướng dẫn | |
Phòng thí nghiệm | |||
Chụp X quang | Khu giường bệnh nhân | Phòng thuốc | Phòng thanh toán |
Đối tượng phù hợp
Bố trí theo quá trình phù hợp với hình thức sản xuất gián đoạn, chủng loại và mẫu mã đa dạng, thể tích của mỗi sản phẩm tương đối nhỏ, đơn hàng thường xuyên thay đổi, cần sử dụng một máy cho cho hai hay nhiều công đoạn.
Sản phẩm hoặc các chi tiết, bộ phận đòi hỏi quá trình chế biến khác nhau, thứ tự công việc khác nhau và sự di chuyển của nguyên vật liệu, bán thành phẩm cũng theo những con đường khác nhau.
Yêu cầu
Hình thức bố trí mặt bằng sản xuất theo quá trình đòi hỏi những yêu cầu sau:
- Cần có lực lượng lao động lành nghề
- Luôn cần nhiều lệnh sản xuất trong qui trình
- Nguyên vật liệu luôn di chuyển giữa các công đoạn và các phân xưởng
- Khối lượng nguyên vật liệu trong quá trình gia công lớn
- Trong phân xưởng cần một địa điểm rộng để dự trữ nguyên vật liệu, thành phẩm chưa gia công
- Thiết bị vận chuyển đa năng
(Tài liệu tham khảo: Quản trị tác nghiệp, Trung tâm đào tạo từ xa, ĐH Kinh tế Quốc dân)