Trình độ sáng tạo (Inventive step) và tính không hiển nhiên (Non-obviousness) là gì?

Trình độ sáng tạo và tính không hiển nhiên

Khái niệm

Trình độ sáng tạo trong tiếng Anh là Inventive step, tính không hiển nhiên trong tiếng Anh là non-obviousness.

Trình độ sáng tạo có nghĩa là đặc tính mới của sáng chế không phải là dễ dàng nhận thức được bởi một người có trình độ kiến thức trung bình trong lĩnh vực kĩ thuật tương ứng. Sáng chế thiếu trình độ sáng tạo là sáng chế đã hiển nhiên đối với người có trình độ kiến thức trung bình trong lĩnh vực kĩ thuật tương ứng. 

"Trình độ sáng tạo có thể liên quan đến giải pháp cho một vấn đề đã có từ lâu hoặc thỏa mãn một nhu cầu đã có trong thời gian dài. Sự đơn giản của sáng chế đã được xem như không có sự phản đối về khả năng được cấp bằng độc quyền sáng chế. Sáng chế có thể tồn tại ở dạng ý tưởng, thậm chí trong đó phương pháp thực hiện ý tưởng rõ ràng. 

Mặt khác, sáng chế có thể là một sự nhận thức về các phương pháp mới để thực hiện một ý tưởng đã có trong thực tế. Hoặc đó có thể là sự kết hợp giữa hai yếu tố này". (Theo Michael Blakeney, 2007)

Điều 61 Luật Sở hữu trí tuệ qui định: "Sáng chế chỉ được coi là có trình độ sáng tạo nếu căn cứ vào các giải pháp kĩ thuật đã biết, sáng chế được coi là một bước tiến sáng tạo và không được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kĩ thuật tương ứng".

Tầm quan trọng

Khi đánh giá trình độ sáng tạo của giải pháp kĩ thuật, ít nhất phải tiến hành tra cứu thông tin trong nguồn bắt buộc (nhưng không chỉ giới hạn việc tra cứu ở nguồn tối thiểu đó) như áp dụng đối với đánh giá tính mới. 

Sáng chế (điểm yêu cầu bảo hộ) không có tính mới đương nhiên không có trình độ sáng tạo. Việc đánh giá trình độ sáng tạo chỉ được tiến hành đối với những sáng chế (điểm yêu cầu bảo hộ) có tính mới. 

Nếu sáng chế nêu trong một điểm yêu cầu bảo hộ bị coi là có thể được tạo ra một cách hiển nhiên bởi người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kĩ thuật tương ứng, khi căn cứ vào các giải pháp kĩ thuật đã biết trước ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên có hiệu lực với đối tượng nêu trong điểm yêu cầu bảo hộ đó, thì sáng chế bị coi là không có trình độ sáng tạo.

Theo khía cạnh này, thuật ngữ "hiển nhiên" được dùng để chỉ việc tạo ra sáng chế không nằm ngoài tiến trình phát triển thông thường của công nghệ, và chỉ là sự phát triển mang tính đơn giản hoặc logic từ các giải pháp kĩ thuật đã biết.

Tính không hiển nhiên và trình độ sáng tạo có sự liên quan chặt chẽ với nhau. Nếu một sáng chế bị coi là có thể được ra một cách hiển nhiên bởi người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực kĩ thuật tương ứng trên cơ sở ứng dụng một phát hiện mới, thì sáng chế không có trình độ sáng tạo.

(Theo Giáo trình Pháp luật Sở hữu trí tuệ, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)