Hiệp định TRIPS (TRIPS Agreement) là gì?
Hiệp định TRIPS
Hiệp định TRIPS có tên tiếng Anh đầy đủ là Agreement on Trade-Related Aspect of Intellectual Property Rights, thường được viết tắt là TRIPS.
Hiệp định TRIPS là các Hiệp định về các khía cạnh thương mại liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, là một thỏa thuận pháp lí quốc tế giữa tất cả các quốc gia là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Nó đặt ra các tiêu chuẩn tối thiểu cho qui định của chính phủ quốc gia về nhiều hình thức sở hữu trí tuệ (IP) như áp dụng cho các công dân của các quốc gia thành viên WTO khác.
Ngoài việc đề cập đến các nguyên tắc cơ bản của Công ước Paris, lần đầu tiên trong các văn bản pháp luật quốc tế về sở hữu trí tuệ, Hiệp định TRIPS đưa ra nguyên tắc "Đối xử tối huệ quốc" (Most Favored Nation Treatment - MFN), đó là:
"Đối với việc bảo hộ sở hữu trí tuệ, bất kì một sự ưu tiên, chiếu cố, đặc quyền hoặc sự miễn trừ nào được một Thành viên dành cho công dân của bất kì nước nào khác cũng phải được lập tức và vô điều kiện dành cho công dân của tất cả các Thành viên khác. Được miễn nghĩa vụ này bất kì sự ưu tiên, chiếu cố, đặc quyền hoặc sự miễn trừ nào mà một Thành viên dành cho nước khác".
Mục tiêu của Hiệp định TRIPS
Các mục tiêu của Hiệp định TRIPS đặt ra là, việc bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ phải góp phần thúc đẩy cải tiến công nghệ; chuyển giao và phổ biến công nghệ; đảm bảo quyền lợi của các nhà sản xuất và những người sử dụng kiến thức công nghệ phục vụ lợi ích kinh tế, xã hội và bảo đảm sự cân bằng giữa quyền và nghĩa vụ.
Qui định của Hiệp định TRIPS
Hiệp định TRIPS qui định các tiêu chuẩn tối thiểu đối với việc bảo hộ các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm sáng chế, bí quyết kĩ thuật, nhãn hiệu hàng hóa, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp, chỉ dẫn địa lí, quyền tác giả và các quyền liên quan.
Hiệp định TRIPS cũng qui định chế tài đối với các thành viên không đảm bảo sự bảo hộ tối thiểu quyền sở hữu trí tuệ kể cả việc thực thi quyền sở hữu trí tuệ, nếu thành viên nào không đạt được sự tối thiểu đó thì sẽ không được hưởng các lợi ích của WTO.
Hiệp định TRIPS đã qui định các nguyên tắc tổng quát về thủ tục thực thi quyền sở hữu trí tuệ và bảo hộ thỏa đáng bằng các quyền sở hữu trí tuệ. Đồng thời yêu cầu các thành viên phải qui định trong luật quốc gia các thủ tục để xử lí kịp thời, có hiệu quả các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, trong dó có các thủ tục hành chính, dân sự và hình sự, bao gồm cả các biện pháp tạm thời, bồi thường thiệt hại hay tiêu hủy tang vật vi phạm và thiết lập các thủ tục kiểm soát hàng giả tại biên giới.
(Theo Giáo trình Pháp luật Sở hữu trí tuệ, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)
