Thuế Pigovian (Pigovian Tax) là gì? Thuế Pigovian và chi phí xã hội

Hình minh họa

Thuế Pigovian

Khái niệm

Thuế Pigovian trong tiếng Anh là Pigovian Tax hoặc Pigouvian Tax.

Thuế Pigovian là một khoản phí đánh vào các cá nhân hoặc doanh nghiệp tư nhân thực hiện hoặc tham gia vào các hoạt động tạo ra các ngoại ứng tiêu cực. Ngoại ứng tiêu cực là những chi phí không được phản ánh trong giá thị trường của sản phẩm.

Thuế Pigovian được đặt theo tên của nhà kinh tế học người Anh Arthur C. Pigou, người có đóng góp lớn cho lí thuyết ngoại sinh.

Thuế Pigovian được đề ra để ngăn cản các hoạt động tạo ra chi phí sản xuất ròng áp đặt cho bên thứ ba và toàn bộ xã hội. Theo Pigou, ngoại ứng tiêu cực ngăn cản nền kinh tế thị trường đạt đến trạng thái cân bằng khi các nhà sản xuất không nội bộ hóa tất cả các chi phí sản xuất.

Tuy nhiên, theo ông, tác động bất lợi này có thể được điều cỉnh bằng cách đánh thuế bằng với chi phí ngoại sinh.

Thuế Pigovian và chi phí xã hội

Khi xảy ra ngoại ứng tiêu cực, xã hội và cả môi trường phải gánh chịu phần lớn chi phí cho một hoạt động kinh tế nào đó.

Một ví dụ phổ biến về thuế theo kiểu Pigovian là thuế ô nhiễm. Ô nhiễm từ một nhà máy tạo ra ngoại ứng tiêu cực vì các bên thứ ba hoặc những người, tổ chức ở gần đó phải chịu một phần chi phí ô nhiễm, ví dụ như nhà xưởng bị bụi bẩn hoặc rủi ro sức khỏe tới mọi người.

Người gây ô nhiễm chỉ phản ánh vào sản phẩm các chi phí tư nhân cận biên không bao gồm chi phí ngoại ứng. Sau khi Pigou thêm vào các chi phí bên ngoài và tạo ra chi phí xã hội cận biên, nền kinh tế phải chịu tổn thất tải trọng (tổn thất vô ích) do ô nhiễm vượt quá mức "tối ưu xã hội".

A.C. Pigou đã phổ biến khái niệm về thuế Pigovian trong cuốn sách nổi tiếng của mình. Dựa trên phân tích thị trường của Alfred Marshall, Pigou tin rằng sự can thiệp của nhà nước sẽ khắc phục những tác động tiêu cực từ bên ngoài, mà ông coi là một thất bại thị trường. Pigou cho rằng điều này được thực hiện thông qua việc đo lường một cách khoa học và đánh thuế có chọn lọc.

Các lí thuyết ngoại ứng của Pigou đã chiếm ưu thế trong kinh tế học chính thống trong 40 năm, nhưng đã mất đi ảnh hưởng sau khi nhà kinh tế học đoạt giải Nobel Roanld Coase xuất bản công trình dựa trên khung phân tích của Pigou, chứng minh rằng các kiểm tra và giải pháp của Pigou thường sai.

Sử dụng thuế Pigovian 

Cơ quan quản lí của chính phủ không thể ban hành thuế Pigovian chính xác, mang tính tối ưu xã hội mà không biết trước kết quả hiệu quả nhất là gì.

Điều này đòi hỏi phải biết chính xác chi phí ngoại ứng do người gây ô nhiễm gây ra, cũng như giá cả và sản lượng chính xác trong thị trường cụ thể và tất cả các hàng hóa và dịch vụ liên quan. Nếu các nhà lập pháp đánh giá quá cao các chi phí ngoại ứng liên quan, thuế Pigovian có thể gây ra nhiều hại hơn là lợi.

(Theo investopedia)