Thu nhập cơ bản phổ quát (Universal Basic Income - UBI) là gì?

Thu nhập cơ bản phổ quát

Khái niệm

Thu nhập cơ bản phổ quát trong tiếng Anh là Universal Basic Income, viết tắt là UBI; còn được gọi là citizen’s income, guaranteed minimum income, hoặc basic income

Thu nhập cơ bản phổ quát gồm một khoản trợ cấp tiền mặt định kì dành cho mọi công dân, mà không  kiểm tra xem họ có nên được nhận tiền hay không, để tạo cho người dân mức sống cao hơn ngưỡng nghèo khổ.

(Theo basicincome.stanford.edu)

Mục đích của các khoản tiền này là cung cấp đủ tiền cho người dân để trang trải chi phí sinh hoạt cơ bản và cung cấp sự bảo đảm tài chính. Khái niệm này ngày nay đã trở nên nổi tiếng như một cách để bù đắp tổn thất của công việc do công nghệ gây ra.

Chính phủ sẽ là người gửi tiền, nhưng điểm khác nhau của các kế hoạch thu nhập cơ bản phổ quát là ai sẽ là người sẽ tài trợ các khoản thanh toán này. Một số kế hoạch kêu gọi tăng thuế đối với người giàu, trong khi những người khác nói rằng nên đánh thuế doanh nghiệp.

Ưu điểm của thu nhập cơ bản phổ quát

- Người lao động có thể chờ đợi đến khi tìm được một công việc tốt hơn hoặc mức lương tốt hơn.

- Mọi người sẽ có quyền tự do trở lại trường học hoặc ở nhà để chăm sóc người thân.

- Các chương trình phúc lợi truyền thống sẽ thoát khỏi bẫy nghèo khổ.

- Công dân có thể có được hỗ trợ tài chính đơn giản, tránh tình trạng quan liêu.

- Chi phí quản lí chương tình này của chính phủ sẽ thấp hơn so với các chương trình phúc lợi truyền thống. 

- Các khoản tiền này sẽ giúp các cặp vợ chồng trẻ lập gia đình ở các quốc gia có tỉ lệ sinh thấp.

- Các khoản thanh toán có thể giúp ổn định nền kinh tế trong thời kì suy thoái.

Nhược điểm của thu nhập cơ bản phổ quát

- Chương trình này có thể kích hoạt lạm phát do sự gia tăng của cầu đối với hàng hóa và dịch vụ.

- Về lâu dài mức sống sẽ không tăng lên vì giá tăng do lạm phát.

- Một chương trình nhỏ, phát các khoản tiền ít ỏi sẽ không tạo ra sự khác biệt thực sự cho các gia đình nghèo khổ.

- Thu nhập miễn phí có thể làm mọi người mất động lực cố gắng để có được việc làm, và khiến cho làm việc dường như là tùy chọn, không bắt buộc.

- Thu nhập miễn phí có thể khiến tỉ lệ tham gia lực lượng lao động giảm vĩnh viễn.

- Chương trình này sẽ rất khó khăn để được thông qua, đặc biệt là ở những nước như Mỹ vì sự phản đối gay gắt đối với người thất nghiệp.

Ví dụ về chương trình thu nhập cơ bản phổ quát

Năm 2017, Phần Lan đã bắt đầu một thử nghiệm kéo dài hai năm. Nước này đã cho 2.000 người thất nghiệp 560 euro mỗi tháng trong hai năm, ngay cả khi họ tìm được việc làm. Những người được nhận cho biết khoản tiền này đã giúp giảm bớt căng thẳng cho họ. Nó cũng cho họ thêm động lực để tìm một công việc tốt hoặc tự bắt đầu kinh doanh. 

Một chương trình thí điểm ở Utrecht, Hà Lan, trả cho 1 người 960 euro mỗi tháng cho 250 người.

Scotland đang tài trợ cho việcnghiên cứu một chương trình trả tiền cho mọi người dân trong suốt đời. Người về hưu sẽ nhận được 150 bảng mỗi tuần. Người trưởng thành đi làm sẽ nhận được 100 bảng và trẻ em dưới 16 tuổi sẽ được trả 50 bảng mỗi tuần. 

(Theo: Universal Basic Income, Its Pros and Cons With Examples, thebalance.com)