Thị trường chợ đen (Black market) là gì? Sự cần thiết của thị trường chợ đen

Hình minh họa

Thị trường chợ đen (Black market)

Định nghĩa

Thị trường chợ đen trong tiếng Anh là Black market. Thị trường chợ đen được hiểu là nơi diễn ra các hoạt động kinh tế không được Chính phủ cho phép hay còn gọi là hoạt động kinh tế bất hợp pháp.

Bản chất

- Các giao dịch trên thị trường chợ đen thường diễn ra một cách bí mật cho phép người tham gia tránh sự kiểm soát giá hoặc kiểm soát thuế từ Chính phủ.

- Cũng có thể hiểu rằng, các giao dịch trên thị trường chợ đen thực chất là các loại giao dịch chui, được thực hiện kín đáo và lén lút.

Đặc điểm

- Thị trường chợ đen là nơi mua bán các sản phẩm nằm trong danh mục cấm hay chịu sự kiểm soát nghiêm ngặt của Chính phủ như ma túy và các loại vũ khí.

- Thị trường chợ đen có thể gây thiệt hại cho một nền kinh tế do các hành vi mua bán được thực hiện một cách lén lút, bí mật. Các hoạt động kinh tế không được ghi lại từ đó tạo cơ hội cho các hành vi trốn thuế.

- Trong bối cảnh tài chính hiện nay, thị trường chợ đen lớn nhất tồn tại đối với các giao dịch tiền tệ ở các quốc gia có sự kiểm soát tiền tệ nghiêm ngặt.

Đối với thị trường tiền tệ, chợ đen tồn tại chủ yếu ở các quốc gia có nền tảng kinh tế yếu như tỉ lệ lạm phát cao và tỉ lệ dự trữ tiền tệ thấp, chế độ tỉ giá cố định. Trên thực tế, thị trường chợ đen về tiền tệ đang nở rộ ở các quốc gia như Argentina, Iran và Venezuela.

- Hầu hết mọi người có thể từ chối giao dịch trên chợ đen vì họ cho rằng nó "nhếch nhác", các hoạt động diễn ra là phi pháp. Tuy nhiên cũng có những người không có lựa chọn nào khác ngoài việc chọn cách giao dịch trên thị trường chợ đen.

Hạn chế của thị trường chợ đen

- Hạn chế của chợ đen bao gồm những rủi ro về nguy cơ lừa đảo, khả năng bạo lực, hàng giả, hàng kém chất lượng hoặc các sản phẩm bị pha trộn (đặc biệt nguy hiểm trong trường hợp mua bán thuốc uống và thực phẩm chức năng).

Trên thực tế là người mua không thể kiểm chứng và không có quyền truy đòi khi các vấn đề tiêu cực xảy ra.

Sự cần thiết của chợ đen

- Đôi khi, chợ đen là lựa chọn duy nhất để mua sắm hàng hóa trong những tình huống nhất định.

Giả sử bạn đang đi nghỉ cùng gia đình ở một địa điểm mới lạ và hết sữa cho bé. Nếu sữa không có sẵn trong các cửa hàng địa phương và cách duy nhất để có được sữa bột trẻ em là thông qua một giao dịch trên thị trường chợ đen, khi đó rất ít người sẽ ngần ngại khi lựa chọn trao đổi trên thị trường chợ đen.

- Trả giá cao hơn rất nhiều lần so với giá trị ghi trên vé để xem buổi hòa nhạc hoặc sự kiện thể thao cũng là một ví dụ về giao dịch trên thị trường chợ đen. 

- Ở một số quốc gia đang phát triển, các loại thuốc cứu sinh đang bị thiếu hụt và thông thường, cách duy nhất để mua chúng là thông qua thị trường chợ đen.

Kết luận

- Không phải lúc nào các giao dịch trên chợ đen cũng xấu. Trong một thể chế yếu kém, quan liêu thì thị trường chợ đen như một chất bôi trơn giúp nền kinh tế vận hành trơn tru hơn.

(Tài liệu tham khảo: Black market, Investopedia)