Tập trung thị trường (Market concentration) là gì?

Hình minh họa. Nguồn: Scott

Tập trung thị trường (Market concentration)

Định nghĩa

Tập trung thị trường trong tiếng Anh là Market concentration, Seller concentration hay Industry concentration.

Tập trung thị trường hay còn gọi là tập trung bán là yếu tố của cấu trúc thị trường biểu thị phân phối số lượng và qui mô người bán trong một thị trường cụ thể.

Bản chất

- Tập trung thị trường là sự phân phối giữa các công ty tham gia trên một thị trường nhất định.

- Lí thuyết thị trường dự báo rằng kết quả hoạt động của thị trường phụ thuộc vào việc trên thị trường (a) có nhiều người cung ứng, trong đó mỗi người cung ứng chỉ chiếm một phần nhỏ của tổng mức cung (thị trường cạnh tranh hoàn hảo); (b) có một vài người cung ứng, trong đó mỗi người cung ứng chiếm chiếm một tỉ lệ đáng kể trong tổng mức cung ứng (thị trường thiểu quyền); hay chỉ có một người cung ứng duy nhất (thị trường độc quyền).

Đặc điểm của tập trung thị trường

- Thị trường càng tập trung thì mức độ cạnh tranh càng thấp. Một thị trường với mức độ tập trung thấp và không bị chi phối bởi bất kì doanh nghiệp lớn nào được coi là cạnh tranh. Thị trường với mức độ tập trung cực thấp được gọi là thị trường phân mảnh.

- Khi có một doanh nghiệp duy nhất thống trị thị trường thì thị trường đó được gọi là độc quyền (monopoly); thị trường bị chi phối bởi hai doanh nghiệp gọi là thị trường nhị quyền bán (duopoly). Khi có nhiều hơn hai doanh nghiệp (nhưng vẫn là một số nhỏ) kiểm soát một thị trường nhất định, trường hợp này được gọi là độc quyền nhóm (oligopoly).

Ý nghĩa của việc đánh giá mức độ tập trung thị trường

- Đánh giá mức độ tập trung là một phần quan trọng của nghiên cứu thị trường nhằm đánh giá tính khả thi của một doanh nghiệp khi tham gia vào một thị trường nhất định.

- Mặt khác, các Chính phủ thường nghiên cứu thị trường để đảm bảo rằng các hành vi phi pháp hoặc phi đạo đức sẽ không tạo ra môi trường hạn chế cạnh tranh (môi trường chống cạnh tranh). Những hành vi này có thể gây ra tình trạng bất bình đẳng về giá cả cho người tiêu dùng và các kết quả không mong muốn khác.

- Thị trường tập trung cao độ có thể xuất phát từ hành vi cấu kết (thông đồng, hành vi hạn chế cạnh tranh, hoặc cũng có thể phát triển tự nhiên.

- Các biện pháp hạn chế cạnh tranh cũng có thể được sử dụng để ngăn cản các công ty khởi nghiệp và các công ty mới thành lập đang cố gắng thâm nhập vào một thị trường tập trung cao độ.

(Tài liệu tham khảo: Từ điển Kinh tế học, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân; Techtarget)