Độc quyền nhóm (Oligopoly) là gì? Lí do độc quyền nhóm không bị phá vỡ

Hình minh hoạ. Nguồn: steemit.com

Độc quyền nhóm

Khái niệm

Độc quyền nhóm hay còn gọi là độc quyền tập đoàn trong tiếng Anh là Oligopoly.

Độc quyền nhóm là một cấu trúc thị trường mà trong đó có một số lượng nhỏ các công ty mà không công ty nào trong số đó có thể loại bỏ ảnh hưởng đáng kể của các công ty khác. Tỉ lệ tập trung đo lường thị phần của các công ty lớn nhất. 

Độc quyền nhóm bao gồm hai công ty trở lên. Không có giới hạn chính xác cho số lượng doanh nghiệp trong một nhóm độc quyền, nhưng con số này  phải đủ thấp để các hành động của một công ty có thể gây ảnh hưởng đáng kể lên các công ty khác.

Các nhóm độc quyền từng tồn tại trong lịch sử bao gồm các nhà sản xuất thép, các công ty dầu khí, đường sắt, sản xuất lốp xe, chuỗi cửa hàng tạp hóa. Những lo lắng về kinh tế và pháp lí về độc quyền nhóm là chúng ngăn chặn những công ty mới tham gia, chậm đổi mới và tăng giá cao. Tất cả các hành động này đều gây hại cho người tiêu dùng. 

Các công ty trong một nhóm độc quyền áp đặt giá cả, dưới hình thức hợp tác, hoặc dưới sự lãnh đạo của một công ty, thay vì chấp nhận giá từ thị trường. Do đó tỉ suất lợi nhuận của các công ty này hơn so với mức có thể đạt được trong một thị trường cạnh tranh hơn.

Điều kiện dẫn tới độc quyền nhóm

Các điều kiện cho phép tồn tại độc quyền bao gồm chi phí vốn đầu vào cao, các đặc quyền pháp lí (giấy phép sử dụng tần số vô tuyến hoặc đất để sử dụng cho đường sắt) và một nền tảng gây dựng được giá trị với nhiều khách hàng hơn (các trang mạng xã hội).

Sự chuyển đổi công nghệ và thương mại toàn cầu đã thay đổi một số điều kiện trên: ví dụ việc sản xuất tại nước ngoài đã ảnh hưởng đến ngành thép. Trong lĩnh vực phần mềm văn phòng, Microsoft đã bị Google Docs - một công cụ được Google tài trợ bằng tiền từ trình tìm kiếm trên web của mình - gây ảnh hưởng.

Vì sao độc quyền nhóm không bị phá vỡ

Các công ty cần thấy lợi ích của sự hợp tác vượt trội hơn so với chi phí cạnh tranh, do đó họ đồng ý không cạnh tranh và quyết định hợp tác để đạt lợi ích. Các công ty đôi khi đã tìm ra những cách sáng tạo để tránh tạo ấn tượng của việc ấn định giá.  

Một cách tiếp cận khác là để các công ty đi theo một lãnh đạo giá được công nhận; khi công ty đó tăng giá, các hãng khác sẽ làm theo.

Vấn đề cơ bản mà các công ty này phải đối mặt là khả năng gian lận: nếu tất cả các công ty trong nhóm độc quyền đồng ý cùng nhau hạn chế nguồn cung và giữ giá cao, thì mỗi công ty sẽ cướp được thị phần đáng kể từ các bên khác bằng cách giảm giá, hoặc tăng lượng sản phẩm của công ty trên thị trường.

Khi chi phí và lợi ích được cân bằng để không có công ty nào muốn tách khỏi nhóm thì sẽ tạo ra trạng thái cân bằng Nash cho nhóm độc quyền. Điều này có thể đạt được bằng các hợp đồng hoặc điều kiện thị trường, các hạn chế pháp lí hoặc mối quan hệ chiến lược giữa các thành viên của nhóm độc quyền cho phép trừng phạt những kẻ gian lận.

(Theo: investopedia.com)