Siêu cường (Superpower) là gì? Bản chất và liên hệ thực tiễn
Hình minh họa. Nguồn: Youtube
Siêu cường (Superpower)
Khái niệm
Siêu cường trong tiếng Anh là Superpower. Siêu cường là khái niệm dùng để chỉ một quốc gia đứng hàng đầu trong hệ thống quốc tế, có khả năng gây ảnh hưởng tới nền kinh tế – chính trị quốc tế và phô trương sức mạnh của mình trên phạm vi toàn thế giới.
Trong địa chính trị thế giới, người ta phân biệt hai khái niệm siêu cường và cường quốc trong đó siêu cường thường được coi có mức quyền lực cao hơn cường quốc.
Bản chất
- Khái niệm "siêu cường" bản thân nó đã mang hàm ý rằng tồn tại một hệ thống thứ bậc giữa các quốc gia trên thế giới.
- Trong hệ thống đó, quốc gia siêu cường đóng vai trò lãnh đạo chủ chốt và có khả năng giành được sự tôn trọng và trung thành của các quốc gia khác. Trong phạm vi ảnh hưởng của mình, quốc gia siêu cường có thể áp đặt ý chính chính trị của mình lên các quốc gia nhỏ khác mà không e ngại bị trả đũa hay trừng phạt.
- Về mặt tiêu chí, quốc gia siêu cường không chỉ cần có khả năng triển khai quyền lực quân sự của mình một cách hiệu quả trên phạm vi toàn cầu hoặc ở xa lãnh thổ của mình mà cũng cần phải sở hữu những nguồn lực quân sự khổng lồ, như hệ thống vũ khí, trang thiết bị tối tân cùng với các công nghệ quân sự hiện đại.
Những nguồn lực này được duy trì và bổ sung bởi những sức mạnh cứng khác như qui mô và mức độ phát triển của nền kinh tế, diện tích quốc gia, qui mô dân số…
- Ngoài ra, quốc gia siêu cường cũng cần đảm nhận những nghĩa vụ đặc biệt liên quan đến việc duy trì trật tự quốc tế và được nắm giữ một địa vị đặc quyền trong các tổ chức quốc tế quan trọng, chẳng hạn như Liên Hiệp Quốc.
Liên hệ thực tiễn
Thuật ngữ "siêu cường" đã được sử dụng để miêu tả các quốc gia có vị thế lớn hơn vị thế cường quốc ngay từ đầu thập niên 1930, và đến giữa những năm 1940, lần đầu tiên thuật ngữ này được sử dụng để chỉ Hoa Kỳ, Liên Xô và Đế chế Anh sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai.
Tuy nhiên, sau đó Đế chế Anh dần mất ảnh hưởng, tan rã và Liên Xô cùng Hoa Kỳ được coi là hai siêu cường duy nhất trong thời kì Chiến tranh lạnh.
(Tài liệu tham khảo: Thuật ngữ Quan hệ quốc tế, NXB Chính trị Quốc gia sự thật)
