Quyền định đoạt đất đai (Determining of Land) là gì?

Hình minh họa

Quyền định đoạt đất đai (Determining of Land)

Quyền định đoạt đất đai - danh từ, trong tiếng Anh có thể dùng bởi cụm từ Determining of Land.

Quyền định đoạt đất đai là quyền quyết định số phận pháp lí của đất đai. Đây là quyền rất quan trọng và chỉ có Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu đất đai mới được thực hiện quyền định đoạt đất đai. (Theo Giáo trình Luật đất đai, NXB Công an Nhân dân)

Nội dung quyền định đoạt đất đai

Đất đai là tài sản đặc biệt khác với tài sản thông thường nên Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu đất đai thực hiện quyền định đoạt đất đai không giống với việc định đoạt tài sản của các chủ sở hữu khác. 

Trong luật dân sự, các chủ sở hữu thường chấm dứt quyền sở hữu của mình đối với vật bằng việc quyết định số phận pháp lí và số phận thực tế thông qua các giao dịch dân sự mà hình thức pháp lí là những hợp đồng dân sự như hợp đồng mua bán, tặng cho tài sản...

Còn Nhà nước với tư cách là đại diện chủ sở hữu đất đai chỉ được thực hiện việc quyết định số phận pháp lí của đất thông qua các hình thức pháp lí là quyết định giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất... chứ không có quyền định đoạt số phận thực tế của đất đai.

Dù đất đai đã được giao cho bất kì tổ chức, cá nhân nào sử dụng thì trên thực tế vẫn thuộc sở hữu của toàn dân và chịu sự quản lí của Nhà nước.

Phương thức thực hiện quyền định đoạt đất đai của Nhà nước 

1. Thông qua các hành vi giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất, đấu giá quyền sử dụng đất... Nhà nước thực hiện việc phân chia một cách hợp lí vốn đất đai đáp ứng các nhu cầu sử dụng đất của xã hội.

2. Nhà nước quyết định mục đích sử dụng của từng loại đất thông qua việc quyết định, xét duyệt qui hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất và chỉ có cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới được phép thay đổi mục đích sử dụng đất.

Người sử dụng đất không được tự ý thay đổi mục đích sử dụng đất trong quá trình sử dụng đất. Nếu họ có nhu cầu thay đổi mục đích sử dụng đất thì phải xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao đất hoặc cho thuê đất.

3. Nhà nước qui định về hạn mức giao đất và thời hạn sử dụng đất nhằm đảm bảo cho việc sử dụng đất đai của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân vừa có tính hợp lí và vừa mang tính ổn định, lâu dài.

4. Thông qua việc định giá đất để Nhà nước thực hiện việc quản lí đất đai về mặt kinh tế. Điều này có nghĩa là giá đất là một công cụ để Nhà nước quản lí đất đai, điều chỉnh các quan hệ đất đai thông qua việc tác động, điều tiết, xử lí lợi ích kinh tế của các bên. 

5. Nhà nước qui định các quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất và có cơ chế bảo đảm cho các quyền và nghĩa vụ này được thực hiện trên thực tế.

Tóm lại, chỉ có Nhà nước với vai trò đại diện chủ sở hữu đất đai mới có quyền định đoạt đất đai. Các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân là người sử dụng đất được Nhà nước bảo hộ các quyền và lợi ích hợp pháp nhưng không có quyền định đoạt đất đai. Mọi hành vi xâm phạm đến quyền định đoạt đất đai của Nhà nước sẽ bị xử lí thích đáng theo qui định của pháp luật. (Theo Giáo trình Luật đất đai, NXB Công an Nhân dân)