Phương pháp hướng tiếp cận từ trên xuống trong hoạch định ngân sách (Top-down Budgeting) là gì?

Hình minh hoạ (Nguồn: prohomebuyer)

Phương pháp hướng tiếp cận từ trên xuống trong hoạch định ngân sách

Khái niệm

Phương pháp hướng tiếp cận từ trên xuống trong tiếng Anh được gọi là Top-down Budgeting.

Phương pháp hướng tiếp cận từ trên xuống là một trong các phương pháp xác định ngân sách cho hoạt động của công ty. 

Hướng tiếp cận từ trên xuống là phương pháp phân bổ ngân sách được thiết lập từ cấp trên và sau đó số tỉền này được chuyển xuống cho bộ phần cấp dưới. 

Các ngân sách này cơ bản là được quyết định trước và phận sự không dựa trên nền tảng lí thuyết nào cả. 

Phân loại phương pháp

Phương pháp từ trên xuống dưới bao gồm: phương pháp theo khả năng, phương pháp phần trăm dân số, phương pháp cạnh tranh ngang bằng, phương pháp theo thị phần quảng cáo, phương pháp như ban đầu và phương pháp lợi nhuận trên đầu tư.

- Phương pháp theo khả năng (Affordable method)

Phương pháp này không hề dựa vào công thức theo qui luật nào cả nhưng lại được áp dụng một cách phổ biến.

Với phương pháp này doanh nghiệp chỉ đơn thuần chi cho chiêu thị bao nhiêu theo khả năng mà họ chi được. 

Phương pháp này còn được gọi là phương pháp sử dụng ngân sách dư thừa, nghĩa là sau khi doanh nghiệp đã chi trả các khoản sản xuất, điều hành: lương bổng, chi phí sản xuất, thuê mướn nhà xưởng, số tiền còn dư lại bao nhiêu sẽ được cấp phối cho siêu thị xem đây là một số tiền mà nó có thể đầu tư cho chiêu thị. 

Họ không xem xét đến nhiệm vụ, chức năng chiêu thị, không có mức giới hạn nào được thiết lập để đo lường hiệu quả ngân sách.

Phương pháp này thường được sử dụng trong những doanh nghiêp nhỏ.

- Phương pháp phần trăm

Phương pháp này dựa theo tỉ lệ phần trăm dân số bán dự kiến.

Phương pháp này thường được sử dụng để thiết lập ngân sách của các doanh nghiệp có tình trạng kinh doanh ổn định nhu cầu thị trường ổn định, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, trong đó ngân sách cho chiêu thị được dựa trên doanh số bán dự kiến của sản phẩm. 

Nhà quản trị quyết định số tiền phải chi bằng một trong hai cách:

+ Lấy theo tỉ lệ của doanh số

+ Hoặc ấn định một lượng tiền nhất định trên mỗi đơn vị sản phẩm dùng cho chiêu thị rồi đem nhân với số đơn vị sản phẩm được bán

- Phương pháp cạnh tranh tương đương

Phương pháp này trên cơ sở xem vai trò của chiêu thị như công cụ cạnh tranh. Việc xác lập ngân sách chiêu thị dựa trên theo dõi và thu thập thông tin về các đối thủ cạnh tranh chi bao nhiêu cho chiêu thị và lập ngân sách tương đương như họ. 

Phương pháp này thích hợp cho những doanh nghiệp có sản phẩm không khác biệt lắm, có vị trí tương đương trên thị trường.

- Phương pháp thị phần quảng cáo

Phương pháp này cho rằng để có thể giữ thị phần về doanh số của công ty cần chi một khoản tiền thích hợp để giữ thị phần tương ứng trong lĩnh vực quảng cáo. Dựa trên tổng chi phí quảng cáo sản phẩm trên một thị trường cụ thể nào đóa để lập ngân sách quảng cáo theo tỉ lệ phần trăm tương ứng.

- Phương pháp như ban đầu

Phương pháp này đề nghị mức chi như lần trước nếu như tình hình không có gì thay đổi, có nghĩa là nếu doanh số năm trước đạt kết quả mong muốn và doanh nghiệp đã chi bao nhiêu thì năm nay vẫn dành ra ngân sách như cũ.

Phương pháp này rất dễ áp dụng, theo kinh nghiệm và thích hợp cho doanh nghiệp hoạt động trong môi trường ổn định.

Hạn chế của phương pháp này là không tính đến mục tiêu marketing, chiến lược marketing, tác động của sự thay đổi thị trường, người tiêu dùng và các chi phí về truyền thông.

- Phương pháp lợi nhuận trên đầu tư (R.O.I)

Ở phương pháp phần trăng doanh số, doanh số mang tính quyết định đối với ngân sách quảng cáo, nhưng quảng cáo lại là nguyên nhân dẫn đến kết quả doanh số. 

Trong phương pháp phân tích biên tế và phương pháp đường cong hình chữ S, việc gia tăng đầu tư vào chiêu thị dẫn đến sự gia tăng doanh số. Ở đây muốn nhấn mạnh vào "sự đầu tư". 

Trong phương pháp ROI, chiêu thị được xem là một sự "đầu tư" giống như nhà máy và thiết bị. 

Điều này nói lên rằng sự đầu tư sẽ đem đến một lợi nhuận nào đó, giống như các khía cạnh khác của một nỗ lực của doanh nghiệp, chiêu thị được mong đợi thi được một lợi nhuận nào đó.

(Tài liệu tham khảo: Hoạch định ngân sách cho hoạt động chiêu thị, Đại học Duy Tân)