Lí thuyết tỉ lệ nhân tố (Factor proportions theory) là gì?

Hình minh họa

Lí thuyết tỉ lệ nhân tố (Factor proportions theory)

Định nghĩa

Lí thuyết tỉ lệ nhân tố hay lí thuyết tỉ lệ nhân tố Heckscher - Ohlin trong tiếng Anh là  Factor proportions theory.

Lí thuyết tỉ lệ nhân tố là lí thuyết lí giải lợi thế so sánh trong thương mại quốc tế dựa trên những khác biệt trong sự dồi dào về nhân tố sản xuất giữa các nước.

Ví dụ về lí thuyết tỉ lệ nhân tố Heckscher-Ohlin

- Giả sử có một tình huống trong đó hai nước A và B sản xuất hàng hóa X và Y. Nước A có nhiều lao động và ít tư bản, còn nước B có nhiều tư bản và ít lao động. Vì vậy, chi phí lao động ở nước A thấp hơn so với chi phí tư bản, trong khi chi phí tư bản ở nước B thấp hơn so với lao động.

- Bây giờ chúng ta giả sử rằng người ta cần nhiều tư bản hơn để sản xuất hàng hóa X và cần nhiều lao động hơn để sản xuất hàng hóa Y.

- Với những khác biệt trong cường độ sử dụng lao động và tư bản này người ta có thể đưa ra giả thuyết sau đây về cơ cấu của thương mại: Nước A có lợi thế trong việc sản xuất hàng hóa Y vì nước này có thể sử dụng nhiều nhân tố lao động tương đối rẻ của mình. Nó sẽ chuyên môn hóa vào việc sản xuất hàng hóa Y và xuất khẩu Y sang B để đổi lấy X, mặt hàng mà nó không có lợi thế so sánh.

- Nước B có lợi thế trong việc sản xuất hàng hóa X vì nó sử dụng nhiều nhân tố tư bản tương đối rẻ của mình. Nước B sẽ chuyên môn hóa về việc sản xuất hàng hóa X và xuất khẩu X sang A để đổi lấy Y, tức nhập khẩu Y - mặt hàng mà nó không có lợi thế so sánh.

Nhận xét

Lí thuyết tỉ lệ nhân tố trình bày cách lí giải tĩnh về thương mại quốc tế từ phía cung. 

Lí thuyết tỉ lệ nhân tố giả định rằng hàm sản xuất là như nhau ở các nước và không tính đến ảnh hưởng của sự thay đổi nhanh chóng trong công nghệ đối với lợi thế so sánh. Ngoài ra, nó cũng không xem xét ảnh hưởng của nhu cầu và sự phân biệt sản phẩm đối với các luồng thương mại quốc tế.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)