Lí thuyết kì vọng (Expectations Theory) trong đầu tư là gì? Đặc điểm, ví dụ và nhược điểm

Lí thuyết kì vọng 

Khái niệm

Lí thuyết kì vọng trong tiếng Anh là Expectations Theory.

Lí thuyết kì vọng là lí thuyết dự đoán lãi suất ngắn hạn trong tương lai dựa trên lãi suất dài hạn hiện tại.

Lí thuyết cho thấy rằng một nhà đầu tư sẽ kiếm được cùng số tiền lãi bằng cách đầu tư vào hai khoản đầu tư trái phiếu kì hạn một năm liên tiếp so với đầu tư vào một trái phiếu kì hạn hai năm.

Lí thuyết kì vọng còn được gọi là "lí thuyết kì vọng không thiên lệch" (Unbiased expectations theory).

Đặc điểm của Lí thuyết kì vọng

Lí thuyết kì vọng nhằm giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định dựa trên dự báo lãi suất trong tương lai.

Lí thuyết sử dụng lãi suất dài hạn, điển hình là từ trái phiếu chính phủ, để dự báo lãi suất cho trái phiếu ngắn hạn.

Về lí thuyết, lãi suất dài hạn có thể được sử dụng để chỉ ra lãi suất trái phiếu ngắn hạn sẽ giao dịch trong tương lai.

Ví dụ về tính toán Lí thuyết kì vọng

Giả sử thị trường trái phiếu hiện tại cung cấp cho các nhà đầu tư một trái phiếu kì hạn hai năm với lãi suất 20%, trong khi trái phiếu kì hạn một năm trả lãi suất 18%. Lí thuyết kì vọng có thể được sử dụng để dự báo lãi suất của trái phiếu kì hạn một năm trong tương lai:

- Bước đầu tiên của phép tính là cộng thêm 1 vào lãi suất trái phiếu kì hạn hai năm: 1 + 0.2 = 1.2

- Tiếp theo là bình phương kết quả: 1.2 * 1.2 = 1.44.

- Chia kết quả cho lãi suất trái phiếu kì hạn một năm hiện tại và cộng thêm 1 vào: (1.44 / 1.18) +1 = 1.22.

- Để tính lãi suất trái phiếu kì hạn một năm dự báo cho năm tiếp theo, lấy kết quả vừa có trừ đi 1: 1,22 -1 = 0,22 hay 22%.

Trong ví dụ này, nhà đầu tư đang kiếm được một khoản lãi tương đương với lãi suất hiện tại của trái phiếu kì hạn hai năm.

Nếu nhà đầu tư chọn đầu tư vào trái phiếu một năm ở mức 18%, lợi suất trái phiếu cho năm tiếp theo, trái phiếu sẽ cần tăng lên thành 22% để khoản đầu tư này có lợi.

Nhược điểm của Lí thuyết kì vọng

Các nhà đầu tư nên lưu ý rằng lí thuyết kì vọng không phải lúc nào cũng là một công cụ đáng tin cậy.

Một vấn đề phổ biến khi sử dụng lí thuyết kì vọng là đôi khi nó đánh giá quá cao lãi suất ngắn hạn trong tương lai, khiến các nhà đầu tư dễ dàng có dự đoán không chính xác về đường cong lợi suất trái phiếu.

Một hạn chế khác của lí thuyết là nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu ngắn hạn và dài hạn.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ vẫn điều chỉnh lãi suất lên hoặc xuống, điều này ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu bao gồm cả trái phiếu ngắn hạn.

Tuy nhiên, lợi suất dài hạn có thể không bị ảnh hưởng vì nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến lợi suất dài hạn, bao gồm lạm phát và kì vọng tăng trưởng kinh tế.

Kết quả là, lí thuyết kì vọng không cân nhắc đến các yếu tố bên ngoài và các yếu tố kinh tế vĩ mô cơ bản thúc đẩy lãi suất và lợi suất trái phiếu.

Lí thuyết kì vọng và Lí thuyết môi trường ưu tiên

Lí thuyết môi trường ưu tiên đưa lí thuyết kì vọng đi một bước xa hơn.

Lí thuyết môi trường ưu tiên nói rằng các nhà đầu tư có sự ưu tiên cho trái phiếu ngắn hạn hơn là trái phiếu dài hạn, nếu sau đó không phải trả phí bảo hiểm rủi ro.

Nói cách khác, nếu các nhà đầu tư nắm giữ một trái phiếu dài hạn, họ muốn được bồi thường với lợi suất cao hơn để bù đắp cho rủi ro nắm giữ khoản đầu tư cho đến khi đáo hạn.

Lí thuyết môi trường sống ưa thích có thể giúp giải thích một phần, tại sao trái phiếu dài hạn thường trả lãi suất cao hơn hai trái phiếu ngắn hạn.

Khi so sánh lí thuyết môi trường ưu tiên với lí thuyết kì vọng, sự khác biệt là các lí thuyết môi trường ưu tiên giả định các nhà đầu tư quan tâm đến thời gian đáo hạn cũng như lợi suất, trong khi lí thuyết kì vọng cho rằng các nhà đầu tư chỉ quan tâm đến lợi suất.

(Theo Investopedia)