Lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu (Optimum Currency Area Theory) là gì? Ví dụ trong thực tế

Hình minh họa

Lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu

Khái niệm

Lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu trong tiếng Anh là Optimum Currency Area Theory, viết tắt là OCA Theory.

Lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu phát biểu rằng rằng các khu vực cụ thể không bị giới hạn bởi biên giới quốc gia sẽ được hưởng lợi từ một loại tiền tệ chung. Nói cách khác, các khu vực địa lí có thể nên sử dụng cùng một loại tiền thay vì mỗi quốc gia sử dụng đồng tiền riêng.

Lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu có thể mang lại lợi ích cho một khu vực địa lí bằng cách tăng đáng kể hoạt động thương mại. Tuy nhiên, giá trị mang về từ thương mại phải lớn hơn chi phí của việc các quốc gia từ bỏ đồng tiền riêng của mình với tư cách là một công cụ để điều chỉnh chính sách tiền tệ. Các khu vực sử dụng lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu vẫn có thể duy trì một hệ thống tỉ giá hối đoái linh hoạt.

Lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu được phát triển vào năm 1961 bởi nhà kinh tế học Robert Mundell, dựa trên công trình trước đó của Abba Lerner. Một khu vực tiền tệ tối ưu có thể bao gồm một số quốc gia, hay các phần của một vài quốc gia hoặc các khu vực trong cùng một quốc gia.

Bốn tiêu chí của khu vực tiền tệ tối ưu

1. Một thị trường lao động rộng lớn, sẵn có và tích hợp cho phép người lao động di chuyển tự do trong toàn khu vực và giải quyết nạn thất nghiệp trong bất kì quốc gia riêng lẻ nào.

2. Sự linh hoạt của giá cả và tiền lương, cùng với sự linh động của vốn, để loại bỏ sự mất cân bằng thương mại khu vực.

3. Một ngân sách tập trung hoặc được kiểm soát để phân phối lại của cải cho các bộ phận của khu vực bị thiệt hại do sự di chuyển của lao động và vốn. Đây là một vấn đề chính trị nan giải, vì những vùng giàu có trong khu vực có thể không muốn phân phối thặng dư của cải của họ cho những nơi đang thiếu.

4. Các khu vực tham gia có chu kì kinh doanh tương tự và tính toán thời gian cho dữ liệu kinh tế để tránh một cú sốc trong bất kì khu vực nào.

Ví dụ về khu vực tiền tệ tối ưu trong thực tế

Nhiều người chỉ ra rằng đồng euro là bằng chứng của lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu đang hoạt động trong thực tế. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng khu vực này không đáp ứng 4 tiêu chí như được đưa ra bởi lí thuyết của Mundell vào thời điểm tạo ra đồng euro vào năm 1991. Theo họ, việc đáp ứng thiếu các yêu cầu này là lí do khu vực đồng euro đã phải gặp nhiều khó khăn kể từ khi thành lập.

Thật vậy, lí thuyết khu vực tiền tệ tối ưu đã được đưa vào thử nghiệm vào năm 2010 khi khủng hoảng nợ công châu Âu xảy ra, đe dọa đến khả năng tồn tại của Liên minh châu Âu, gây ra những căng thẳng nghiêm trọng lên đồng euro.

Theo Liên minh tài chính toàn cầu, các nước Ireland, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Hy Lạp đã trải qua sự tăng trưởng chậm lại, thiếu khả năng cạnh tranh quốc tế và sở hữu lực lượng lao động không hiệu quả. 

Khi các nền kinh tế này chậm lại, khu vực tư nhân tháo chạy vốn, một phần vốn chuyển đến các nền kinh tế trong khu vực đồng euro mạnh hơn và một phần chuyển sang các nước khác. 

Ngoài ra, do khó khăn về ngôn ngữ, văn hóa và khoảng cách, lực lượng lao động trong khu vực đồng euro không hoàn toàn liên tục và liền mạch. Tiền lương cũng không đồng đều trên toàn khu vực địa chính trị.

(Theo investopedia)