Hoá tệ học (Numismatics) là gì? Đặc điểm

Ảnh minh họa. Nguồn: FIFA.

Hoá tệ học

Khái niệm

Hoá tệ học hoặc cổ tệ học trong tiếng Anh là Numismatics.

Hoá tệ học là bộ môn nghiên cứu về các hình thái vật lí của các phương tiện thanh toán khác nhau (tức tiền tệ). Hoá tệ học trong trường hợp áp dụng với tiền xu thường bao gồm việc nghiên cứu sản xuất và mức độ sử dụng tiền xu để xác định độ hiếm của chúng. Hoá tệ học có nhiều lĩnh vực nhỏ, bao gồm nhưng không giới hạn:

- Notaphily: nghiên cứu về tiền giấy (tiền phát hành bởi ngân hàng)

- Exonumia: nghiên cứu về các vật phẩm giống như đồng xu như huy chương được sử dụng thay cho tiền tệ

- Scripophily: nghiên cứu về chứng khoán (cổ phiếu và trái phiếu)

Đặc điểm của Hoá tệ học

Hoá tệ học khác với nghiên cứu lịch sử và kinh tế về tiền. Nhà hoá tệ học nghiên cứu các thuộc tính vật lí của phương tiện thanh toán thay vì sự sử dụng và phát triển của nó. Hoá tệ học cũng khác với việc thu thập tiền xu trong các nghiên cứu khoa học liên quan. Có thể nói rằng tất cả những nhà hoá tệ học đều sưu tầm tiền xu, nhưng không phải tất cả những người sưu tầm tiền xu đều là nhà hoá tệ học. Người ta tin rằng khái niệm hoá tệ học bắt đầu từ thời Phục hưng Châu Âu, mang ý nghĩa nỗ lực khám phá tất cả những thứ cổ điển.

Cách sử dụng tiếng Anh đầu tiên của từ "Numismatics" là vào năm 1829, xuất phát từ từ tính từ "Numismatic", có nghĩa là "thuộc tính của tiền xu", và bắt nguồn từ tiếng Pháp "numismatiques", có nguồn gốc từ tiếng Latin là "numismatis".

Có rất nhiều tổ chức được thành lập dành riêng cho việc nghiên cứu, tìm hiểu và phát triển hoá tệ học. Ví dụ, Hiệp hội Hoá tệ học Mỹ, được thành lập tại Thành phố New York vào năm 1858, được thành lập để thúc đẩy sự đánh giá cao của công chúng về tiền xu, huy chương và tiền tệ, và từ đó đã quản lí hơn 800.000 vật phẩm có niên đại từ 650 BCE, đồng thời có một thư viện với khoảng 100.000 cuốn sách và hiện vật.

Một số tổ chức hoá tệ học khác bao gồm: Hội sưu tầm tiền cổ, Viện khảo cổ Mỹ, Hiệp hội hoá tệ học Canada, Hiệp hội hoá tệ học Séc, Ủy ban hoá tệ học quốc tế Pháp, Hiệp hội hoá tệ học Israel, Hiệp hội hoá tệ học Phương Đông, Hiệp hội nhà hoá tệ học chuyên nghiệp, Hiệp hội hoá tệ học hoàng gia, Hiệp hội hoá tệ học Úc, Hiệp hội hoá tệ học hoàng gia New Zealand,…

(Theo Investopedia)