Đường cầu thị trường (Market demand curve) là gì? Đặc điểm

Đường cầu thị trường

Khái niệm

Đường cầu thị trường trong tiếng Anh được gọi là Market demand curve.

Đường cầu thị trường là một đường cầu tổng hợp từ một loạt các đường cầu riêng lẻ về một loại hàng hóa. Hình thức tổng hợp này chỉ đúng với những hàng hóa tiêu dùng của những người tiêu dùng độc lập.

Việc tập hợp các đường cầu cá nhân hình thành nên đường cầu thị trường không chỉ là một vấn đề lí thuyết. Trong thực tế điều này khá quan trọng vì đường cầu thị trường được xây dựng từ các đường cầu của những nhóm nhân khẩu khác nhau hoặc từ những người tiêu dùng ở các vùng khác nhau.

Ví dụ như, chúng ta có thể có được thông tin về cầu về máy tính gia đình bằng cách có thêm các thông tin độc lập từ cầu của các hộ gia đình có trẻ em, cầu các hộ gia đình không có trẻ em, và từ các cá thể tự do.

Hoặc chúng ta có thể xác định tổng cầu của thị trường gas Việt Nam từ cầu Miền Bắc, Miền Nam, Miền Trung…

Lưu ý

Nếu như giữa các đường cầu của cá nhân có một sự phụ thuộc nào đó với nhau thì hình thức này không còn đúng nữa.

Định nghĩa về cầu thị trường như trên không ứng dụng được cho hàng hóa công cộng. Vì việc cung cấp một số lượng hàng hóa công cộng nhất định cho bất kì một cá nhân nào đều dẫn đến việc phải cung cấp đồng thời số lượng đó cho tất cả các cá nhân khác.

Như vậy, chúng ta chỉ xét sự hình thành đường cầu thị trường từ đường cầu cá nhân, nên định nghĩa và giải thích sự hình thành sau đây là hợp lí.

Sự hình thành đường cầu thị trường từ cầu cá nhân

Định nghĩa trên cho ta thấy đường cầu thị trường hình thành từ những đường cầu cá nhân. Để làm rõ định nghĩa đó ta nghiên cứu ví dụ sau đây: Để đơn giản hóa, chúng ta hãy giả định rằng chỉ có 3 người tiêu dùng (A, B, và C) có mặt trên thị trường mua sản phẩm (X). 

Bảng dưới đây ghi lại lượng cầu tiêu dùng của các cá nhân (A, B, C). Lượng cầu thị trường (cột 5), được cộng từ các cột 2, 3, 4 theo từng mức giá. Ví dụ như tại mức giá 3$, tổng lượng cầu là Qd = 2 + 6 + 10 = 18.

Bảng: Xác định lượng cầu thị trường

Bởi vì tất cả các đường cầu cá nhân đều dốc xuống, nên đường cầu thị trường cũng dốc xuống. Tuy nhiên, đường cầu thị trường không nhất thiết phải là một đường thẳng (mà thường là đường gấp khúc), mặc dù từng đường cầu cá nhân là đường thẳng (hay đường cong liền khúc).

Đặc điểm

Đường cầu thị trường có 2 đặc điểm:

- Thứ nhất, đường cầu thị trường sẽ dịch sang phải nếu có thêm người tiêu dùng gia nhập thị trường.

- Thứ hai, các yếu tố tác động tới các đường cầu cá nhân cũng sẽ tác động tới đường cầu thị trường. 

Ví dụ: Các cá nhân trong một thị trường có nhiều thu nhập hơn thì kết quả là họ sẽ tăng cầu hàng (X). Kết quả là các đường cầu cá nhân dịch sang bên phải, nên làm cho đường cầu thị trường cũng thay đổi theo.

(Tài liệu tham khảo: Cung - cầu, Trung tâm Đào tạo từ xa, Đại học Kinh tế Quốc dân)