Đăng kí chứng khoán là gì? Nguyên tắc hoạt động

Hình minh hoạ (Nguồn: smartblocklaw)

Đăng kí chứng khoán

Khái niệm

Đăng kí chứng khoán tạm dịch sang tiếng Anh là securities registration.

Đăng kí chứng khoán là hoạt động ghi nhận và theo dõi những thông tin về người sở hữu chứng khoán, bao gồm các thông tin về: loại chứng khoán, sổ lượng chứng khoán theo từng loại của từng người sở hữu.

Ở Việt Nam, theo quyết định số 05/1999/QĐ-UBCK3, đăng kí chứng khoán là việc ghi nhận quyền sở hữu, các quyền khác và nghĩa vụ liên quan của người nắm giữ chứng khoán bằng một hệ thống thông tin lưu giữ trong các tài khoản lưu kí chứng khoán.

Để thực hiện các quyền của mình đối với chứng khoán đang nắm giữ, nhà đầu tư phải thực hiện đăng kí tên mình trong danh sách người sở hữu chứng khoán của tổ chức phát hành và để phân biệt các loại chứng khoán, các chứng khoán cần được đăng kí với những thông tin cơ bản sau: tên, loại chứng khoán, mệnh giá, tổng số chứng khoán phát hành.

Ngoài ra, trong hoạt động đăng kí chứng khoán người sở hữu chứng khoán cũng phải cung cấp thông tin như: tên, quốc tịch, địa chỉ, số chứng khoán nắm giữ...

Nguyên tắc của hoạt động đăng kí chứng khoán

Hoạt động đăng kí chứng khoán phải được tiến hành theo các nguyên tắc sau đây:

- Tất cả các loại chứng khoán niêm yết phải được đăng kí tập trung tại Sở giao dịch chứng khoán

- Chứng khoán phải được đăng kí tách biệt cho từng loại theo các thông tin về: loại chứng khoán, mệnh giá, tên, quốc tịch của người sở hữu chứng khoán, số của chứng chỉ, chứng khoán nếu có, số chứng khoán mà người đó nắm giữ…

- Khi có sự thay đổi về quyền sở hữu chứng khoán thì thành viên lưu kí phải nộp các tài liệu liên quan đến sự thay đổi này theo qui định để tiến hành việc đăng kí lại.

Hoạt động đăng kí chứng khoán

Việc đăng kí chứng khoán bao gồm các hoạt động:

- Đăng kí các chứng khoán mới phát hành

- Quản lí sổ đăng kí người sở hữu chứng khoán

- Quản lí sổ đăng kí chứng khoán mới chuyển nhượng, sổ đăng kí chứng khoán cầm cố

- Lập danh sách người sở hữu chứng khoán để chuẩn bị đại hội cổ đông hàng năm

- Thực hiện các công việc liên quan đến thanh toán cổ tức

- Thực hiện các nghiệp vụ đăng kí chứng khoán liên quan đến tăng vốn của công ty phát hành

- Giám sát tỉ lệ tham gia của bên nước ngoài

- Các công việc khác theo qui định của Uỷ ban.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Thị trường Chứng khoán, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, 2018, NXB Tài chính)