Đặc điểm tâm lí nhóm trong doanh nghiệp là gì?

Đặc điểm tâm lí nhóm

Khái niệm

Đặc điểm tâm lí nhóm trong tiếng Anh tạm dịch là: Characteristics of team psychology.

Đặc điểm tâm lí nhóm là những thuộc tính vốn có của nhóm mà nhà quản trị cần biết để có cách khác nhau, sử dụng có hiệu quả cho hoạt động của doanh nghiệp.

Nhóm trong doanh nghiệp là một tập hợp người hoặc có tổ chức, hoặc có quan hệ, có mục tiêu hoạt động có liên quan về mặt kĩ thuật nghiệp vụ mang tính chuyên môn hoá vì lợi ích của doanh nghiệp, hoặc có sự gắn bó về mặt tình cảm.

Đặc điểm tâm lí nhóm bao gồm: 

- Lây truyền tâm lí: là hiện tượng tâm lí phổ biến trong nhóm, biểu thị các tác động tâm lí tương hỗ thụ động giữa các thành viên trong nhóm về các sự kiện, hiện tượng, cá nhân, nhóm nhỏ, tập thể hoặc doanh nghiệp. 

Nói chung, sự lây truyền tâm lí ít mang tính sâu sắc; nó là sự phản ứng thụ động, quán tính của con người trong tập thể, đám đông, doanh nghiệp. Có những ý kiến hầu như hết sức vô lí và sai lệch so với thực tế, nhưng vẫn được con người tiếp nhận và truyền đi một cách vô ý thức, "dễ dãi" một cách không có chính kiến. 

- Dư luận: là thái độ mang tính đánh giá của tập thể, của nhóm, của doanh nghiệp về một sự việc, hiện tượng, cá nhân hay nhóm người trong tập thể, trong doanh nghiệp; 

Nó biểu hiện sự quan tâm chung và được thể hiện bằng các nhận định, đánh giá và hành động của con người trong tập thể và doanh nghiệp về các sự việc, hiện tượng, cá nhân hay nhóm người nào đó. 

Dư luận có sức mạnh to lớn trong việc điều chỉnh hành vi chung của con người; nó lên án các hành động sai trái, mập mờ gây hại cho tập thể, cho doanh nghiệp; nó là công cụ tác động tâm lí hữu hiệu trong hầu hết các tình huống. 

Nói chung, dư luận và lây truyền tâm lí chỉ là các hiện tượng tâm lí đám đông, cộng đồng khi doanh nghiệp có sự bế tắc thông tin; biểu hiện tập trung ở chỗ tình trạng dân trí thấp và quá chênh lệch về mức độ tiếp nhận thông tin.

- Tâm trạng tập thể: là trạng thái cảm xúc của tập thể (của doanh nghiệp), nó được hình thành một cách tự phát, thể hiện tương đối bền vững, biểu hiện sức ỳ của hệ thần kinh. 

Tâm trạng tập thể có thể là tích cực (hào hứng, phấn khởi) có thể là tiêu cực (bi quan chán nản, trì trệ) nhờ đó mà hiệu suất lao động sẽ tăng hoặc giảm. Việc hình thành một tâm trạng tích cực trong tập thể doanh nghiệp là một công việc có ý nghĩa to lớn của mỗi người lãnh đạo. 

Một tập thể doanh nghiệp với các thói hư tật xấu của các nhóm lãnh đạo hư hỏng, có chức có quyền (tham ô, lãng phí, cúi trên lừa dưới, mưu mô sát phạt lẫn nhau, thưởng phạt không phân minh, bao che kẻ xấu v.v) không thể tránh khỏi tạo ra một tâm trạng lo âu, mất hi vọng trong tập thể doanh nghiệp, triệt tiêu mọi động lực làm việc và sớm muộn dẫn tới sự đổ vỡ doanh nghiệp. 

- Bầu không khí tâm lí trong tập thể: là hiện tượng tâm lí biểu hiện mức độ hoạt động, hoà hợp về các phẩm chất tâm lí cá nhân của con người trong tập thể, trong doanh nghiệp; nó được hình thành từ thái độ của mọi người trong tập thể, trong doanh nghiệp đối với công việc, bạn bè, đồng nghiệp và người lãnh đạo trong tập thể, trong doanh nghiệp. 

Bầu không khí tâm lí trong tập thể doanh nghiệp không phải là phép cộng đơn giản các phẩm chất tâm lí cá nhân của từng người trong tập thể, trong doanh nghiệp mà là sự hoà đồng, pha tạp trong các mối quan hệ của mọi người trong tập thể, trong doanh nghiệp. 

- Truyền thống doanh nghiệp: là các thông lệ được hình thành từ đời sống tâm lí chung của doanh nghiệp qua nhiều thế hệ và luôn được tôn trọng, bảo vệ trong việc giải quyết những nhiệm vụ cụ thể nào đó của tập thể, của doanh nghiệp, chẳng hạn truyền thống đoàn kết. 

Truyền thống là chất keo dính liên kết, giữ gìn và bảo vệ con người trong tập thể, trong doanh nghiệp; tạo ra sức mạnh to lớn trong tập thể, trong doanh nghiệp. Trước các khó khăn của cuộc sống, truyền thống tạo ra tính đặc thù riêng có của tập thể (của doanh nghiệp) này so với các tập thể (của doanh nghiệp) khác.

(Tài liệu tham khảo: Tâm lí học lãnh đạo và quản lí, PGS.TS. Đỗ Thị Hải Hà, Cục Phát triển Doanh nghiệp - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2012)