Các loại thang đo (Scales of Measurement) trong thống kê là gì?

Các loại thang đo

Các loại thang đo trong tiếng Anh là Scales of Measurement hoặc Measurement scales hoặc Levels of Measurement.

Các loại thang đo là công cụ thống kê dùng để phân chia đối tượng được khảo sát thành các lớp phân loại khác nhau.

Phân loại

Có 4 loại thang đo cơ bản trong thống kê để tóm tắt và phân tích dữ liệu

1. Thang đo định danh (Nominal scale)

Đây là thang đo chứa ít thông tin nhất. Các quan sát được phân loại không được xếp hạng cụ thể. Ví dụ, gán số 1 cho quĩ trái phiếu đô thị, số 2 cho quĩ trái phiếu doanh nghiệp...

2. Thang đo định hạng hoặc thứ bậc (Ordinal scale)

Thang đo định hạng có mức độ đo lường cao hơn so thang đo định danh. Trong thang đo định hạng, tất cả các quan sát được gán cho một trong các phân loại. Sau đó, các phân loại này được sắp xếp thứ tự theo một đặc tính cụ thể.

Ví dụ, việc xếp hạng tăng trưởng của 1.000 cổ phiếu có vốn hóa nhỏ có thể được thực hiện bằng cách gán số 1 cho 100 cổ phiếu tăng trưởng tốt nhất, số 2 cho 100 cổ phiếu tăng trưởng tốt nhất tiếp theo,..., gán số 10 cho 100 cổ phiếu tăng trưởng kém nhất.

Dựa trên loại thang đo này, có thể kết luận rằng một cổ phiếu xếp hạng 3 tốt hơn một cổ phiếu xếp hạng 4, nhưng thang đo không cho thấy sự khác biệt về tăng trưởng hoặc liệu sự khác biệt giữa 3 và 4 có giống với sự khác biệt giữa một 4 và 5.

3. Thang đo định khoảng (Interval scale)

Thang đo định khoảng cung cấp mối quan hệ thứ bậc như thang đo định hạng, đồng thời sự khác biệt giữa các giá trị giữa các xếp hạng của thang đo có giá trị bằng nhau. Đo nhiệt độ là một ví dụ điển hình: 11° C nóng hơn 10° C và chênh lệch nhiệt độ giữa 10° C và 11° C giống như chênh lệch giữa 40° C và 41° C.

Điểm yếu của thang đo định khoảng là điểm 0 chỉ là điểm giả định, không mang giá trị tuyệt đối. Ví dụ như 0° C không phải là không có nhiệt độ mà là tại nhiệt độ đó nước từ thể rắn chuyển sang thể lỏng. Do vậy, dùng phép đo tỉ lệ trong thước đo định hạng sẽ không có ý nghĩa. Ví dụ, 50° C mặc dù lớn gấp năm lần so với 10° C, nhưng không thể hiện nhiệt độ gấp năm lần.

4. Thang đo tỉ lệ (Ratio scale)

Thang đo tỉ lệ đại diện cho mức độ cao nhất trong các thang đo, có tất cả các đặc điểm của thang đo định danh, định hạng và định khoảng. Thang đo tỉ lệ cung cấp thứ hạng và sự khác biệt bằng nhau giữa thứ hạng và chúng cũng có điểm gốc 0 thực sự.

Nếu bạn có 0 đô la có nghĩa là bạn không có sức mua, nhưng nếu bạn có 4 đô la, bạn có sức mua gấp đôi so với một người có 2 đô la.

(Nguồn tham khảo: Investopedia)

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/