Ăn hoặc sưởi ấm: Người dân châu Âu khốn đốn trước khủng hoảng năng lượng

Theo Reuters, người dân châu Âu đang phải ngừng ủi quần áo, hạn chế sử dụng lò nước và đi tắm tại nơi làm việc nhằm tiết kiệm năng lượng khi hóa đơn tiền điện đang tăng phi mã.

Dữ liệu cho thấy, khi giá khí đốt và điện tiếp tục vọt lên, hàng triệu người tại châu Âu đang ngày càng phải phân bổ một tỷ lệ thu nhập lớn hơn cho năng lượng.

Tại thị trấn Grimsby, miền đông nước Anh, anh Phillip Keetley đã ngừng sử dụng quạt tại nhà trong tiết trời nắng nóng kỷ lục vào mùa hè này. Chỉ cần nhìn vào tài khoản ngân hàng của anh Keetley ta cũng có thể biết nguyên nhân tại sao.

“Chi phí sinh hoạt đã tăng lên nhưng đồng lương thì chẳng thay đổi gì. Tôi chỉ có thể lựa chọn giữa sưởi ấm hoặc ăn”, anh Keetley nói.

Người dân tại những quốc gia châu Âu khác cũng đang tự nguyện hạn chế sử dụng năng lượng khi giá khí đốt, điện và nhiên liệu nhảy vọt do cuộc xung đột tại Ukraine, các lệnh trừng phạt và hậu quả của đại dịch COVID.

Trong 12 tháng qua, giá khí đốt tại châu Âu đã tăng 550%. Hóa đơn năng lượng của người tiêu dùng Anh dự kiến sẽ tăng thêm 80% vào tháng 10. Trung bình, một hộ gia đình Anh sẽ phải trả 3.589 bảng Anh (tương đương 4.188 USD) mỗi năm cho năng lượng.

Chính phủ châu Âu đã nhanh chóng hỗ trợ, nhưng dữ liệu cho thấy sự giúp đỡ không tạo ra quá nhiều khác biệt đối với các hộ gia đình.

Mùa đông này, người Anh sẽ phải chi khoảng 10% thu nhập hộ gia đình cho khí đốt, điện và những nhiên liệu giữ ấm khác cũng như xăng và dầu diesel. Con số này gấp đôi so với năm 2021, theo tính toán của Carbon Brief dựa trên dữ liệu chính thức.

Cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay đang trở nên trầm trọng hơn so với những năm 1970 và 1980. Màn đáp trả của OPEC năm 1973 và cuộc cách mạng Iran năm 1979 đã gây ra tình trạng mất điện và xếp hàng dài ở các trạm xăng dầu ở phương Tây. 

Vào năm 1982, đỉnh điểm của cuộc khủng hoảng này, người dân ở Anh đã trả 9,3% thu nhập của mình cho năng lượng.

Tổ chức National Energy Action (NEA) ước tính 8,9 triệu hộ gia đình ở Anh có thể rơi vào cảnh “nghèo về nhiên liệu” sau tháng 10 khi giá trần năng lượng tăng lên. Vào tháng 10 năm ngoái, chỉ có 4,5 triệu hộ gia đình rơi vào tình cảnh này.

Theo NEA và các tổ chức từ thiện khác của Anh, một hộ gia đình sống trong tình trạng “nghèo về nhiên liệu” là hộ gia đình có thu nhập thấp và cần phải chi từ 10% thu nhập trở lên cho năng lượng. Định nghĩa này cũng được sử dụng không chính thức ở các nước châu Âu khác.

Ông Peter Smith, Giám đốc chính sách và vận động tại NEA cho biết: “Việc hóa đơn năng lượng nhảy vọt mà chúng ta đang chứng kiến là hoàn toàn chưa từng có tiền lệ”.

Ăn hoặc sưởi ấm

Anh Keetley mất việc làm vào tháng 4 và sống bằng 600 bảng Anh (khoảng 706,44 USD) mỗi tháng từ chương trình an sinh xã hội. Một nửa trong số đó là tiền thuê nhà, phần còn lại hầu như không đủ trang trải cho những thứ thiết yếu.

Giờ đây, anh chỉ ăn một bữa mỗi ngày. Và mặc dù đã giảm tiêu thụ năng lượng xuống mức tối thiểu, anh Keetley vẫn chi hơn 15% thu nhập của mình cho các hóa đơn năng lượng.

Một nghiên cứu của Tổ chức Công bằng Tài chính cho thấy, 1/3 số hộ gia đình ở Anh đã hạn chế sử dụng bếp và lò nướng, 1/3 đã giảm số lần tắm và 1/2 đã hạ nhiệt độ trong nhà.

Ông Jamie Evans, một nhà nghiên cứu tại Đại học Bristol cho biết: “Mọi người đã cố gắng để hạ hóa đơn năng lượng, nhưng chi phí vẫn liên tục tăng lên. Vì vậy, chúng tôi muốn thấy chính phủ hành động nhiều hơn”.

Bà Dawn White, bệnh nhân suy thận, lo ngại rằng chi phí năng lượng ngày càng tăng đồng nghĩa với việc bà sẽ không còn đủ khả năng chi trả cho những đợt chạy thận để duy trì mạng sống.

"Nếu không [chạy thận] 5 lần mỗi tuần thì trong 20 giờ, tôi sẽ chết", bà White, 59 tuổi, sống ở đông nam nước Anh nói với Reuters. 

Giá khí đốt cho các gia đình ở hầu hết các nền kinh tế hàng đầu châu Âu vào đầu năm 2022 đã vượt mức đỉnh của các cuộc khủng hoảng trước đó vào những năm 1970, 1980 và 2000, theo chỉ số đã điều chỉnh theo lạm phát mà Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cung cấp.

Châu Âu đang trong tình trạng tệ hơn so với các nền kinh tế phát triển khác.

Tính đến cuối quý I/2022, chỉ số giá khí đốt của các nước trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) vẫn thấp hơn so với mức đỉnh của các cuộc khủng hoảng trước đó. OECD bao gồm 38 thành viên thuộc những nền kinh tế phát triển nhất thế giới.

Tắm tại nơi làm việc

Theo dữ liệu của Viện Thống kê Thổ Nhĩ Kỳ, giá khí đốt tại nước này đã tăng hơn gấp đôi trong tháng 7 so với một năm trước đó, trong khi giá điện tăng 67% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cô Şeyda Bal, 27 tuổi, sống tại Istanbul, đã hạn chế sử dụng lò nướng 3 lần một tháng để tiết kiệm năng lượng. Chồng cô đi làm bằng xe buýt để tiết kiệm nhiên liệu, mặc dù phải tiêu tốn gấp ba lần thời gian.

Tại Liên minh châu Âu, các gia đình Italy và Đức chịu ảnh hưởng hưởng nặng nề nhất do giá khí đốt tăng cao, dữ liệu của IEA cho thấy.

Dữ liệu từ công ty nghiên cứu kinh tế Prometeia cho thấy hóa đơn năng lượng của một gia đình Ý trung bình, chủ yếu là tiền điện và khí đốt, đã tăng lên 5% tổng chi tiêu hộ gia đình vào tháng 7/2022, từ mức 3,5% vào năm 2019. 

Dữ liệu từ cổng thông tin giá Check24 cho thấy tại Đức, hóa đơn khí đốt hộ gia đình đã tăng hơn hai lần vào tháng 7 so với năm 2021. Giá dầu sưởi cho các ngôi nhà liền kề đã tăng 78% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông Ercan Erden, 58 tuổi, sống tại thị trấn Nidda, phía đông bắc Frankfurt (Đức) và làm công việc vận hành máy tại một nhà máy sản xuất nước khoáng. Ông cho biết: "Bây giờ tôi đi tắm và cạo râu tại nơi làm việc".