Tô (Land rent) là gì? Ví dụ minh họa và biểu diễn tô dưới dạng giá trị

Hình minh họa (Nguồn: canva)

Tô

Khái niệm

Tô trong tiếng Anh gọi là: Land rent.

Tô là giá trị của tài nguyên đất tham gia vào sản xuất một sản phẩm.

Ví dụ: gọi P là giá của một loại sản phẩm được sản xuất trên một diện tích đất nào đó; C là chi phí sản xuất của một đơn vị sản phẩm. C là các yếu tố đầu vào trong sản xuất, bao gồm công lao động, các nguyên liệu, năng lượng tính trên một đơn vị sản phẩm. 

Phần chênh lệch giữa giá P và C được gọi là tô. Trong thực tế, có thể tính tô trên một đơn vị diện tích, đôi khi tô cũng được tính là chênh lệch của sản phẩm trung bình (AP) trừ đi chi phí trung bình (AC). 

Ví dụ minh họa

Như vậy khi một chủ đất thuê lao động để sản xuất trên mảnh đất của mình, sau khi đã trừ các chi phí đầu vào và trả công lao động, phần còn lại là tô sẽ thuộc về chủ đất. để đơn giản chúng ta giả định rằng các chi phí vật chất bằng 0, để thu được tô tối đa thì chủ đất phải thuê bao nhiêu lao động là thích hợp? 

Giả định một chủ đất sở hữu 150 ha và thuê 10 lao động với giá của lao động là 100 thùng/lao động. Tổng sản lượng thu được là 1800 thùng lúa mì, sản lượng trung bình /lao động là AP = 1800/10 = 180 thùng/lao động. 

Như vậy phần tô mà chủ đất thu được là 800 thùng. Nhưng nếu chủ đất thuê 11 lao động và sản lượng thu được là 1900 thùng, sản lượng trung bình/lao động bằng 1900/11=173 thùng và phần tô mà chủ đất nhận được là 1900-1100=800 thùng. 

Sản phẩm biên của lao động thứ 11 bằng (1900-1800)/(11-10) = 100 thùng , bằng với chi phí biên của việc thuê thêm lao động thứ 11. Như vậỵ, với một diện tích đất cố định thì việc thuê 11 lao động là tối đa hoá tô của chủ đất (MP=MC). 

Hình 1. cho thấy: sản phẩm trung bình là đường dốc xuống, sản phẩm biên MP cũng là đường dốc xuống. 

Khi chủ đất trả công lao động 100 thùng/lao động với giả định mọi chi phí khác bằng 0 thì tô mà chủ đất thu được tô là phần diện tích nằm abcd hay diện tích nằm dưới đường MP (trong trường hợp thuê 11 lao động) và là diện tích ab'c'd' (trong trường hợp thuê 10 lao động).

Hình 1. Tô được thể hiện thông qua sản phẩm

* Chúng ta cũng có thể biểu diễn tô dưới dạng giá trị:

Hình 2. Tô được thể hiện thông qua giá trị

Trong cách biểu diễn này, MC là chi phí biên của sản xuất lúa mì mà chủ đất phải trả cho việc thuê lao động. P là giá sản phẩm. Chủ đất sẽ sản xuất để tối đa hoá tô tại điểm P = MR = MC, nghĩa là tại mức sản lượng q. 

Ta có doanh thu TR= P*q = diện tích hình 0Paq. 

Trong đó chi phí là diện tích hình 0iaq nằm dưới đường MC. 

Tô mà chủ đất nhận được là diện tích ipa.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế Tài nguyên Môi trường, TS. Nguyễn Văn Song - TS. Vũ Thị Phương Thụy, 2006, Đại học Nông nghiệp Hà Nội)