Tỉ lệ gia tăng tự nhiên (Rate Of Natural Increase - NIR) là gì?
Hình minh họa
Tỉ lệ gia tăng tự nhiên (Rate Of Natural Increase)
Định nghĩa
Tỉ lệ gia tăng tự nhiên trong tiếng Anh là Rate Of Natural Increase, viết tắt là NIR. Tỉ lệ gia tăng tự nhiên hay tỉ suất gia tăng tự nhiên đề cập đến sự khác biệt hay sự chênh lệch giữa tỉ lệ sinh thô và tỉ lệ tử vong thô của một dân số nhất định.
Ý nghĩa
- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên cho biết, bình quân cứ 1000 dân số trong một năm, thì có bao nhiêu người tăng lên trong năm là kết quả của hai yếu tố sinh và tử.
- Tỉ lệ gia tăng tự nhiên có ưu điểm là dễ tính toán, không đòi hỏi nhiều số liệu. Song nó có nhược điểm là phụ thuộc chặt chẽ vào cơ cấu dân số theo độ tuổi, vì thế nó không được sử dụng trực tiếp để đánh giá mức độ tái sản xuất dân số.
- Do tỉ lệ tăng tự nhiên dân số trực tiếp phụ thuộc vào tỉ lệ sinh thô (CBR) và tỉ lệ tử vong thô (CDR), nên không bao giờ được dùng để đánh giá mức độ sinh hoặc kết quả công tác kế hoạch hóa gia đình.
Công thức xác định tỉ lệ gia tăng tự nhiên
- Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) có được tất cả các giá trị được tính toán cho mỗi quốc gia trên toàn thế giới để từ đó lên kế hoạch về hỗ trợ từng quốc gia.
- WHO sử dụng các giá trị của tốc độ gia tăng tự nhiên để đánh giá tiền tệ, nguồn nhân lực và sự hỗ trợ về mặt kĩ thuật họ đã cung cấp cho từng quốc gia.
- Công thức xác định tỉ lệ gia tăng tự nhiên như sau:
Tỉ lệ tăng tự nhiên = (Tỉ lệ sinh thô - Tỉ lệ tử vong thô) / 10
Các giá trị của tỉ lệ sinh thô và tử vong thô là tính trên 1000 người tuy nhiên kết quả tính toán tỉ lệ gia tăng tự nhiên là ở dạng phần trăm.
Ví dụ
Nếu một quốc gia có tỉ lệ sinh thô là 36,79 và tỉ lệ tử vong thô là 6,95 thì:
Tỉ lệ tăng tự nhiên = (Tỉ lệ sinh thô - Tỉ lệ tử vong thô) / 10
= (36,79 - 6,95) / 10
= 2.984 %
Do đó, tỉ lệ gia tăng tự nhiên của đất nước là 2.984%.
Theo thống kê toàn cầu năm 2016, tỉ lệ sinh thô trung bình toàn cầu là 18,5 trên 1.000 người trong khi tỉ lệ tử vong thô trung bình là 7,8 trên 1.000 người. Do đó, tỉ lệ gia tăng tự nhiên trung bình toàn cầu năm 2016 là 1,07%.
(Tài liệu tham khảo: World Atlas, What Is A Rate Of Natural Increase?)
