Quan hệ kinh tế quốc tế (International Economic Relations) là gì?

Hình minh họa. Nguồn: ea.hneu.edu.ua

Quan hệ kinh tế quốc tế (International Economic Relations)

Định nghĩa

Quan hệ kinh tế quốc tế trong tiếng Anh là International Economic Relations. Quan hệ kinh tế quốc tế là quan hệ kinh tế giữa các nước và giữa các nước với các tổ chức kinh tế quốc tế, được nghiên cứu từ góc độ nền kinh tế thế giới.

Các hình thức quan hệ kinh tế quốc tế

Trao đổi quốc tế về hàng hoá dịch vụ

- Trao đổi quốc tế về hàng hóa dịch vụ được gọi là thương mại quốc tế, là hình thức kinh tế quốc tế xuất hiện sớm nhất.

- Hiện nay tốc độ phát triển của thương mại quốc tế nhanh hơn tốc độ tăng trưởng của sản xuất.

Trao đổi quốc tế về các yếu tố sản xuất

- Trao đổi quốc tế về vốn: Dưới chủ nghĩa tư bản độc quyền, trao đổi quốc tế vè vốn là hình thức xuất khẩu tư bản (thực chất là xuất khẩu vốn), trong đó dòng vốn chảy từ nơi có tỉ suất sinh lời thấp đến nơi có tỉ suất sinh lời cao.

- Trao đổi quốc tế về lao động: Đây là tất yếu khách quan giữa các nước có khả năng cung cấp lao động và các nước có nhu cầu sử dụng lao động.

- Trao đổi quốc tế về khoa học công nghệ (KHCN): Đó là sự trao đổi giữa các nước về các vấn đề có liên quan đến KHCN như chuyển giao công nghệ quốc tế, hợp tác quốc tế trong việc nghiên cứu, ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ, hợp tác quốc tế trong việc đào tạo cán bộ, chuyên gia.

Sự tăng trưởng kinh tế quốc tế theo chiều rộng

Khái niệm

Tăng trưởng theo chiều rộng là sự phát triển dựa theo các nguồn lực sẵn có hữu hạn và phải sử dụng nhiều yếu tố mới làm ra được một đơn vị sản phẩm.

Sản phẩm chủ yếu ở dạng thô, quan tâm đến số lượng và các yếu tố để phát triển có nhiều tiềm năng nhưng theo thời gian không còn nhiều.

Biểu hiện

Càng ngày càng nhiều nước, nhiều chủ thể kinh tế tham gia vào quan hệ kinh tế quốc tế (KTQT), các hình thức quan hệ KTQT cũng ngày càng đa dạng và phong phú. Cụ thể:

- Các quan hệ kinh tế quốc tế phát triển về không gian địa lí do sự xuất hiện của các mối quan hệ kinh tế đối ngoại tại mỗi quốc gia, ngày càng có nhiều nước tham gia vào các quan hệ kinh tế quốc tế.

- Tại các quốc gia ngày càng có nhiều chủ thể kinh tế tham gia vào các quan hệ kinh tế, đồng thời phân công lao động quốc tế tác động ngày càng sâu hơn làm cho các quan hệ kinh tế ngày càng đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung.

Sự phát triển quan hệ kinh tế quốc tế theo chiều sâu

Khái niệm

Phát triển kinh tế theo chiều sâu là sự phát triển dựa vào tri thức và khoa học công nghệ, nhằm nâng cao năng suất lao động và tạo ra nhiều hàng hoá chất lượng cao.

Biểu hiện

- Sự phát triển các quan hệ KTQT với trình độ chuyên môn hoá ngày càng cao.

- Quan hệ KTQT đầu tiên ra đời dựa trên sự khác nhau của các điều kiện tự nhiên. Sau đó, do sự phát triển của phép cộng lao động quốc tế ở trình độ ngày càng cao và sự tác động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ, các mối QHKTQT diễn ra ở trình độ cao hơn, mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia vào QHKTQT ngày càng chặt chẽ hơn.

- Quá trình phát triển các mối quan hệ KTQT đòi hỏi phải hình thành các tổ chức kinh tế quốc tế - một trung gian quan trọng chi phối các mối quan hệ kinh tế và điều hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia vào mối quan hệ kinh tế cụ thể.

Đây là nhân tố thúc đẩy các mối quan hệ KTQT theo cả chiều rộng và chiều sâu.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế quốc tế, NXB Tài chính)