Phong tục tập quán (Folkways) và tập tục (Mores) là gì?
Phong tục tập quán
Phong tục tập quán trong tiếng Anh là folkways.
Phong tục tập quán là những luật lệ xã hội để kiểm soát hành động của người này với người kia, là những qui ước thông thường của cuộc sống hàng ngày. Nói chung, phong tục tập quán là những hành động động ít mang tính đạo đức.
Phong tục tập quán chỉ là những qui ước xã hội có liên quan đến các vấn đề như: nên ăn mặc như thế nào trong từng hoàn cảnh cụ thể, như thế nào thì được coi là cách cư xử đúng đắn, cách sử dụng các đồ dùng ăn uống (dao, dĩa, đũa,...) trong bữa ăn, cách xử sự với những người xung quanh...
Trong khi phong tục tập quán qui định các cách cư xử được coi là phù hợp thì vi phạm phong tục tập quán không phải là vấn đề nghiêm trọng. Người vi phạm phong tục tập quán chỉ bị coi là lập dị hoặc không biết cách cư xử, chứ ít khi bị coi là hư hỏng hay xấu xa. Ở nhiều nước, người nước ngoài có thể được tha thứ cho việc vi phạm phong tục tập quán lần đầu tiên.
Một ví dụ điển hình về tập quán là vấn đề thời gian ở các nước khác nhau. Ở Mỹ, mọi người rất coi trọng thời gina, người Mỹ thường đến sớm vài phút trong các cuộc gặp gỡ kinh doanh. Khi họ mời ai ăn tối, đến đúng giờ hoặc chỉ trễ vài phút được coi là bất lịch sự.
Nhưng ở các nước khác, quan niệm về thời gian có thể khác biệt hoàn toàn. Đến muộn một chút trong các buổi hẹn gặp vì công việc không nhất thiết bị coi là bất lịch sự. Khi được mời ăn tối, đến đúng giờ có thể bị coi là xử sự kém.
Ví dụ, ở Anh, khi một người mời bạn đến ăn tối lúc 7h00 có nghĩa là bạn đến vào khoảng từ 7 - 8h00 tối. Nếu bạn đến lúc 7h00, bạn sẽ làm chủ nhà lúng túng vì chưa chuẩn bị xong. Tương tự như vậy, khi người Argentina nói "Mời anh đến dùng bữa lúc 8h00" có nghĩa là "Không nên đến lúc 8h00 tối, lúc đó là quá sớm".
Tục lệ, tập tục
Tục lệ, tập tục trong tiếng Anh là mores.
Tục lệ, tập tục là những qui tắc được coi là trọng tâm trong việc thực hiện các chức năng xã hội và của đời sống xã hội. Những tập tục này có ý nghĩa lớn hơn nhiều so với phong tục tập quán. Do đó, việc làm trái tập tục có thể gây nên hậu quả nghiêm trọng.
Tập tục bao gồm các yếu tố như sự lên án các hành động trộm cắp, ngoại tình, loạn luân và giết người. Ở nhiều xã hội, một số tập tục đã được cụ thể hóa trong luật pháp. Hầu hết các xã hội phát triển đều có luật chống trộm cắp, loạn luân và giết người. Mặc dù vậy, có rất nhiều sự khác biệt giữa các nền văn hóa trong việc xây dựng các tập tục.
Ví dụ, ở Mỹ, việc uống rượu được coi là bình thường, trong khi đó ở Arab Saudi, việc uống rượu bị coi là vi phạm tục lệ nghiêm trọng và có thể bị bỏ tù.
(Theo Giáo trình Kinh doanh quốc tế, trường ĐH Ngoại thương, NXB Thống kê)
