Phân tích theo chiều ngang (Horizontal Analysis) là gì?

Phân tích theo chiều ngang

Khái niệm

Phân tích theo chiều ngang trong tiếng Anh là Horizontal Analysis hoặc Base-year Analysis.

Phân tích theo chiều ngang được sử dụng trong phân tích báo cáo tài chính để so sánh dữ liệu lịch sử, ví dụ như tỉ lệ hoặc chỉ tiêu tài chính qua một vài kì kế toán. Phân tích theo chiều ngang có thể sử dụng dưới dạng so sánh tuyệt đối hoặc so sánh tỉ lệ phần trăm.

Vai trò của phân tích theo chiều ngang

Phân tích theo chiều ngang không chỉ trực tiếp cải thiện sự đánh giá tính nhất quán của một công ty, mà còn cải thiện khả năng so sánh sự tăng trưởng trong một công ty với các đối thủ cạnh tranh.

Phân tích theo chiều ngang cho phép các nhà đầu tư và nhà phân tích xem điều gì đã thúc đẩy hiệu quả tài chính của một công ty trong một số năm, cũng như để phát hiện các xu hướng và mô hình tăng trưởng như tính thời vụ. Nó cho phép nhà phân tích đánh giá các thay đổi tương đối trong các chỉ tiêu khác nhau và lập dự  báo cho tương lai.

Bằng cách xem báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, bảng cân đối kế toán và báo cáo lưu chuyển tiền tệ theo thời gian, nhà phân tích có thể tạo ra một bức tranh hoàn chỉnh về kết quả hoạt động của công ty, xem điều gì đã thúc đẩy hiệu suất của nó, và liệu nó có hoạt động hiệu quả và tạo ra lợi nhuận hay không.

Việc phân tích các chỉ số quan trọng của hiệu quả kinh doanh, chẳng hạn như tỉ suất lợi nhuận, vòng quay hàng tồn kho có thể xác định ra vấn đề và ưu điểm mới. Ví dụ EPS có thể đã tăng lên do giá vốn hàng bán đã giảm hoặc do doanh số bán hàng đang tăng mạnh. Phân tích theo chiều ngang cũng giúp dễ dàng so sánh tốc độ tăng trưởng và lợi nhuận giữa nhiều công ty.

Ví dụ về phân tích theo chiều ngang

Phân tích theo chiều ngang thường cho thấy những thay đổi từ thời kỳ cơ sở tính bằng giá trị tuyệt đối và tỷ lệ phần trăm. Ví dụ, khi ai đó nói doanh thu đã tăng 10% trong quý vừa qua, người đó đang sử dụng phân tích theo chiều ngang. 

Ví dụ, một người muốn đầu tư vào công ty XYZ và muốn xem xét mức tăng trưởng của XYZ trong năm qua. Tong năm cơ sở, XYZ báo cáo thu nhập ròng là 10 triệu USD. Trong năm hiện tại, XYZ báo cáo thu nhập ròng là 20 triệu USD.

Điều này có nghĩa là thu nhập ròng của XYZ tăng 10 triệu USD. Do đó, trong năm vừa qua, thu nhập ròng của công ty ABC tăng 100% ((20 triệu USD - 10 triệu USD) / 10 triệu USD  * 100%).

Chỉ trích về phân tích theo chiều ngang

Tùy vào kì kế toán được chọn làm cơ sở và số lượng kì kế toán được chọn, các công ty có thể khiến cho tình hình tài chính trong kì báo cáo tài chính hiện tại có vẻ rất tốt hay rất xấu. Ví dụ, lợi nhuận trong quí hiện tại có thể trông rất tốt khi so sánh với lợi nhuận của quí trước, nhưng thực sự là thấp nếu so với kết quả của cùng quí trong năm trước.

Một vấn đề phổ biến trong phân tích theo chiều ngang là việc tổng hợp thông tin trong báo cáo tài chính có thể đã thay đổi: việc phân loại một số khoản vào doanh thu, chi phí, tài sản hoặc nợ có thể thay đổi theo thời gian, và do đó có thể gây ra chênh lệch khi so sánh các chỉ tiêu giữa hai kì liền nhau.

Các công ty thay đổi cách phân chia các phân khúc kinh doanh để khiến việc phân tích theo chiều ngang của xu hướng tăng trưởng và lợi nhuận trở nên khó phát hiện hơn. Việc phân tích chính xác có thể bị ảnh hưởng bởi các sự kiện một lần và chi phí kế toán.

(Theo investopedia)