Nguy cơ về một cú sốc mới cho thị trường năng lượng châu Á

CNBC cho biết, thị trường khí đốt Châu Á-Thái Bình Dương có thể sẽ phải hứng chịu một cú sốc lớn sau khi Australia phát đi tín hiệu về khả năng hạn chế xuất khẩu khí hóa lỏng (LNG).

Châu Á đang đối mặt với nguồn cung khí đốt hạn chế, giá cả đắt đỏ và sự cạnh tranh tới từ những người mua châu Âu.

Vào tuần trước, Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Australia (ACCC) đã kêu gọi Canberra bảo vệ nguồn cung trong nước và hạn chế xuất khẩu LNG. Theo dự báo, trong năm 2023, sản lượng khí đốt tại bờ đông nước này sẽ thiếu hụt khoảng 56 petajoules (1,47 tỷ mét khối khí đốt).

Nhiều tháng qua, khu vực Châu Á-Thái Bình Dương đã phải đối mặt với sự cạnh tranh khi những người mua từ châu Âu tìm kiếm nguồn thay thế cho khí đốt Nga.

Những quốc gia châu Âu này đã trả giá cao hơn cho những lô hàng LNG so với người mua từ các nước đang phát triển tại châu Á.

“Để bảo vệ an ninh năng lượng tại bờ đông, chúng tôi đề nghị Bộ Tài nguyên khởi động bước đầu của Cơ chế An ninh khí đốt Nội địa Australia (ADGSM)”, Chủ tịch ACCC, bà Gina Cass-Gottlieb cho biết. “Chúng tôi khuyến khích các nhà xuất khẩu LNG ngay lập tức tăng nguồn cung cho thị trường [trong nước]”.

Đa số khí đốt sử dụng tại bờ đông Australia được sản xuất bởi những doanh nghiệp xuất khẩu LNG sang Châu Á-Thái Bình Dương và các quốc gia khác. ADGSM sẽ buộc các nhà xuất khẩu này phải ngừng bán LNG nếu nguồn cung nội địa giảm.

Mặc dù đa số LNG được bán cho người mua quốc tế thông qua hợp đồng dài hạn, các nhà sản xuất của Australia cũng bán nhiên liệu này trên thị trường giao ngay. Các quốc gia không có khả năng ký kết vào các hợp đồng dài hạn sẽ buộc phải mua khí đốt trên thị trường giao ngay.

Thị trường giao ngay chính là nơi mà ACCC cho rằng các nhà sản xuất không nên bán mà thay vào đó giữ khí đốt cho khách hàng trong nước.

Tuy nhiên, nhóm vận động hành lang khí đốt là Hiệp hội Khai thác & Sản xuất Dầu mỏ Australia (APPEA) đã trấn an thị trường, nói rằng bất chấp cảnh báo của ACCC, vẫn có thừa đủ lượng khí đốt trong năm tới và Australia chưa từng thiếu hụt khí đốt từ trước tới nay.

“Trong toàn bộ lịch sử của ngành công nghiệp xuất khẩu năng lượng, luôn có sự thặng dư khí đốt trong nước. Australia đã luôn vừa cung cấp đủ cho cả thị trường trong nước lẫn xuất khẩu ra nước ngoài”, ông Damian Dwyer, quyền Giám đốc của APPEA cho biết.

“Ngành xuất khẩu khí đốt nhận được sự đầu tư lớn. Và kết quả của sự đầu tư này là sản lượng nội địa tăng lên. Cả hai thị trường [trong và ngoài nước] bổ sung lẫn nhau”, ông Dwyer nói.

Nếu như cơ chế an ninh năng lượng được khởi động, áp lực về nguồn cung và giá sẽ ảnh hưởng tới những người mua LNG lớn nhất trong khu vực như Nhật Bản và Hàn Quốc, cũng như những người chơi mới như Philippines.

Giá LNG đã tăng 80% kể từ trước khi cuộc xung đột Ukraine bắt đầu, theo chỉ số giá Platts JKM.

“Kể từ tháng 4, không hề có giao dịch [giao ngay] từ ba cơ sở xuất khẩu khí đốt chính trên bờ đông Australia, cho thấy một số hoạt động xuất khẩu đã chậm lại”, ông Kenneth Foo, Giám đốc định giá khu vực Châu Á-Thái Bình Dương của S&P Global Market Intelligence cho biết.

“Mất đi các lô hàng giao ngay từ bờ đông Australia có thể khiến nguồn cung LNG trở nên thiếu hụt hơn, đặc biệt giai đoạn cao điểm tiêu thụ khí đốt là mùa đông đang tới”, ông Foo nói.

Các quốc gia đang phát triển như Bangladesh hay Pakistan đã không thể mua được LNG trên thị trường giao ngay, theo ông Sam Reynolds, nhà phân tích tại Viện Kinh tế Năng lượng và Phân tích Tài chính.

“Việc không thể mua đủ LNG tại các quốc gia trên đã gây nên thiếu hụt nhiên liệu và mất điện, đẩy nhiều nền kinh tế tới bờ vực sụp đổ”. Pakistan đã ký nhiều hợp đồng mua LNG dài hạn nhưng nhà cung cấp sẵn sàng nộp phạt tiền hủy hợp đồng để bán cho các đối tác châu Âu với giá cao hơn.

Philippines, quốc gia mới tham gia thị trường nhập khẩu LNG, sẽ phải đối mặt với những điều kiện khó khăn khi cố gắng nhập khẩu lô hàng LNG đầu tiên của mình, ông nói thêm. “Không mua được LNG với mức giá cạnh tranh có thể khiến các thiết bị đầu cuối mới và các nhà máy điện chạy bằng LNG phải nằm đắp chiếu”.

Những thất bại này có thể làm chệch hướng nỗ lực thúc đẩy lĩnh vực LNG của Philippines, quốc gia vốn đã trải qua nhiều năm thất bại, ông Reynolds cho biết.

Mặc dù các nước không có hợp đồng dài hạn như Philippines có thể bị thiệt hại, nhưng nhìn chung nguồn cung LNG của khu vực vẫn được đảm bảo.

Mức cắt giảm tương đối nhỏ

Mức cắt giảm do Australia đề xuất rơi vào khoảng 14 lô hàng LNG mỗi tháng. Vào tháng 7, Canberra đã chuyển 100 trong tổng số hơn 300 lô hàng LNG xuất khẩu tới thị trường châu Á, ông Reynolds cho biết.

“Việc cắt giảm sẽ chỉ hạn chế LNG giao ngay. Các quốc gia mua từ 70% đến 80% LNG thông qua các hợp đồng dài hạn như Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc sẽ không bị ảnh hưởng”, ông Reynolds nói.

Thị trường LNG đang gặp nhiều vấn đề lớn hơn là các hạn chế của Australia. Ông Reynolds cho biết sự tranh chấp giữa châu Âu và Châu Á-Thái BÌnh Dương cho những lô hàng LNG vẫn là mối đe dọa lớn nhất.