Năm 2018: Bình thường hóa chính sách tiền tệ là chủ đạo

Xu hướng chung là bình thường hóa chính sách

Cùng với sự phục hồi mang tính đồng bộ đang diễn ra với tăng trưởng kinh tế toàn cầu, các NHTW ở những nền kinh tế lớn nhất dường như đang có thể và sẵn sàng hơn cho việc bình thường hóa chính sách tiền tệ trong năm 2018.

Nhưng nếu điều đó là đúng đối với cộng đồng NHTW nói chung về mặt tổng thể thì việc mỗi NHTW lớn sẽ có những bước đi và hành động chính sách như thế nào lại là điều khó khăn hơn. Dưới đây là viễn cảnh về mức độ khó khăn về chính sách đang tăng dần, và do đó có thể tạo ra rủi ro cho những sai lầm chính sách.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) là một trong những NHTW lớn đang có tiến trình bình thường hóa chính sách mạnh nhất. Fed đã ngừng và bắt đầu rút dần khỏi chương trình mua sắm tài sản “độc đáo” của mình, đồng thời bắt đầu các đợt tăng lãi suất. Fed có thể sẽ bước vào năm 2018 với lộ trình thắt chặt đã vạch ra, thậm chí mạnh hơn nếu dự luật cải cách thuế có thể được thông qua.

Như vậy, các thị trường có thể sẽ phải điều chỉnh mức giá tiềm năng trước các động thái của Fed để phù hợp hơn với dự báo tăng thêm hai đến ba lần lãi suất trong năm tới. Nhưng một vấn đề phức tạp mà Fed phải đối mặt là lợi tức của các trái phiếu kỳ hạn dài hạn và đường cong lợi tức, cùng với các chính sách phi truyền thống mà các NHTW khác trên toàn cầu vẫn đang theo đuổi sẽ tiếp tục có ảnh hưởng quan trọng. Do đó, mức độ khó khăn về chính sách chắc chắn sẽ cao hơn.

Trong khi đó, NHTW Nhật (BoJ) sẽ phải đối mặt với áp lực tăng lên để có thể rút lui khỏi chính sách nới lỏng tiền tệ. Trong đó, ngoài việc phải cẩn thận hơn trong điều chỉnh chương trình mua tài sản, BoJ có thể sẽ phải thực hiện các bước trong năm tới để điều chỉnh nâng lợi tức trái phiếu 10 năm (hiện tại là 0%).

Đồng thời, BoJ cũng sẽ phải rất cẩn trọng trong thiết lập một trình tự giảm dần việc mua vào tài sản theo cách phi truyền thống. Việc giảm này sẽ phụ thuộc phần lớn vào việc liệu tình hình chính trị trong nước của Thủ tướng Shinzo Abe có mạnh mẽ hơn, qua đó cho phép thực hiện cải cách cơ cấu vốn đã bị trì hoãn lâu nay.

Còn ở hoàn cảnh của mình, NHTW châu Âu (ECB) sẽ cố gắng hết sức để giữ vững kế hoạch cắt giảm quy mô chương trình mua trái phiếu từ 60 tỷ Euro/tháng xuống còn 30 tỷ Euro/tháng kể từ tháng 1/2018 và kéo dài cho tới tháng 9/2018. Đây được coi là một khúc dạo đầu để kết thúc chương trình mua sắm quy mô lớn trước khi nâng lãi suất chính sách khỏi mức âm hiện nay.

Mỗi NHTW sẽ có hướng đi riêng

Tuy nhiên, nếu soi xét kỹ biên bản cuộc họp chính sách gần đây của ECB, có thể thấy các thành viên của Hội đồng quản trị ECB đang có những ý kiến khác biệt, và dường như ECB đang ở trong tình trạng tiến thoái lưỡng nan khi phải thay đổi hướng đi của mình bằng cách đẩy nhanh tiến độ rút khỏi gói nới lỏng định lượng, nhất là trong trường hợp lạm phát tăng nhanh hơn dự đoán hiện tại. Việc bình thường hóa chính sách tiền tệ với ECB – một NHTW đang đặt ra chính sách cho 19 nước thành viên khác nhau – bởi thế cũng không dễ.

Nhưng thậm chí bối cảnh khó khăn và phức tạp còn lớn hơn với NHTW Anh (BOE) hiện nay. Với triển vọng tăng trưởng kinh tế dự báo giảm trong khi tỷ lệ lạm phát lại đang cao hơn mục tiêu khá nhiều, BOE thực sự đang phải đối mặt với tình trạng tiến thoái lưỡng nan về chính sách, đặc biệt sau khi bị buộc phải tăng lãi suất lần đầu tiên trong hơn 10 năm trở lại đây vào ngày 2/11 vừa qua.

Việc tăng lãi suất để đối phó với lạm phát gia tăng có thể tác động tiêu cực hơn đến tăng trưởng kinh tế nhất là trong bối cảnh không chắc chắn của vấn đề Brexit hiện nay. Thống đốc BOE Mark Carney gần đây khẳng định, bất kể đàm phán Brexit diễn ra như thế nào thì hệ thống tài chính của Anh sẽ vẫn an toàn và giá cả sẽ được kiểm soát.

Như vậy có thể thấy, dù có một quan điểm đồng thuận chung là các NHTW lớn trên toàn cầu đang dần bình thường hóa chính sách tiền tệ nhưng do bối cảnh các nước khác nhau nên mỗi NHTW lớn cũng đang đối mặt với các thách thức và rủi ro khác nhau. Điều này dẫn đến việc bình thường hóa chính sách cũng không thể có một lộ trình và cách làm thống nhất.

Bên cạnh đó, một bất chắc đối với chính sách tiền tệ mà kinh tế toàn cầu phải đối mặt là điều gì sẽ xảy ra nếu tất cả những NHTW lớn kể trên, cùng với NHTW Trung Quốc (PBoC) đồng loạt cùng lúc giảm kích thích tiền tệ? Một “tin tốt” cho nền kinh tế toàn cầu hiện nay có lẽ là Fed – NHTW lớn và mạnh mẽ nhất hiện chỉ phải đối mặt với mức độ tương đối thấp của các khó khăn khi tiến hành bình thường hóa chính sách.

Fed cũng được giới phân tích nhìn nhận là có “dư địa” linh hoạt chính sách cao nhất để đối phó với các rủi ro liên quan đến tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Tuy nhiên, một sự giám sát chính sách chặt chẽ và hợp tác tư vấn với nhau để không gây ra một cú sốc hay sự gián đoạn nào là điều cần thiết đặt ra lúc này.