Lệnh cấm sắp có hiệu lực của EU đối với dầu thô Nga sẽ gây xáo trộn thị trường nếu thiếu cơ chế trần giá

Tại sao cần trần giá?

Hồi tháng 6, 27 quốc gia thành viên của Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí sẽ cấm mua dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga từ ngày 5/12.

EU, cùng với Mỹ, Nhật Bản, Canada và Anh mong muốn cắt giảm đáng kể doanh thu từ nhiên liệu hoá thạch của Nga nhằm rút cạn ngân sách mà Điện Kremlin rót vào cuộc chiến tại Ukraine.

Tuy nhiên, thị trường lo ngại rằng lệnh cấm vận của EU sẽ khiến giá dầu thô tăng vọt. Do đó, nhóm 7 nền kinh tế lớn nhất thế giới (G7) đã cân nhắc áp đặt trần giá lên dầu của Nga.

Theo nhận định của ông Henning Gloystein, Giám đốc mảng năng lượng, khí hậu và tài nguyên của công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, lệnh cấm của EU có thể “gây xáo trộn nghiêm trọng” cho thị trường.

Khả năng giá dầu phi mã là lý do “tại sao Mỹ gây áp lực” buộc các đồng minh đồng ý về trần giá, ông Gloystein cho hay.

Trần giá sẽ giúp các nước G7 mua dầu thô của Nga với mức giá thấp hơn, qua đó giúp phương Tây hạn chế nguồn thu của Moscow mà không làm tăng giá dầu trên toàn cầu.

Song, các nước EU đã bất đồng ý kiến trong nhiều ngày qua về mức giá phù hợp để áp đặt lên dầu của Nga, tờ CNBC đưa tin.

Ai phản đối?

Đầu tuần này, EU đã thảo luận về mức trần 62 USD/thùng, nhưng Ba Lan, Estonia và Lithuania không đồng ý. Ba nước này cho rằng mức giá đó quá cao nên không thể kiềm chế doanh thu của Nga.

Sau khi Nga tấn công Ukraine, Ba Lan, Estonia và Lithuania là ba trong số những quốc gia lên tiếng mạnh mẽ nhất nhằm thúc giục các nước khác chống lại Điện Kremlin.

Chia sẻ với CNBC, ông Rob Jetten, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Hà Lan, cho biết việc áp trần giá đối với dầu Nga là “bước đi kế tiếp và đóng vai trò rất quan trọng”.

“Nếu bạn muốn các biện pháp trừng phạt phát huy hiệu quả, thực sự gây tổn hại cho chính phủ Nga, thì chúng ta cần cơ chế trần giá này. Vì vậy, hy vọng chúng ta có thể chốt thoả thuận càng sớm càng tốt”, ông bày tỏ.

Hôm 30/11, dầu thô của Nga được giao dịch quanh mức 66 USD/thùng. Các quan chức Điện Kremlin đã nhiều lần khẳng định rằng trần giá là một hành vi phản cạnh tranh và Nga sẽ không bán dầu cho các quốc gia áp dụng cơ chế đó.

Moscow đang hy vọng rằng các khách hàng lớn - chẳng hạn như Ấn Độ và Trung Quốc - sẽ không đồng ý với mức giới hạn giá mà phương Tây đưa ra.

Trung Quốc và Ấn Độ

G7 đã đồng ý áp đặt trần giá vào tháng 9 và đã nghiên cứu các chi tiết kể từ đó, theo CNBC.

Tại thời điểm đó, bà Kadri Simson - uỷ viên năng lượng của EU - cho biết bà kỳ vọng Trung Quốc và Ấn Độ sẽ ủng hộ cơ chế trần giá.

Cả hai quốc gia đều đã đẩy mạnh việc mua dầu của Nga sau khi chiến sự tại Ukraine nổ ra. Họ được hưởng lợi từ mức chiết khấu lớn của Moscow. Sự tham gia của hai nước vào các cấm vận sắp tới là rất cần thiết.

“Trung Quốc và Ấn Độ là hai mắt xích quan trọng bởi họ đang mua phần lớn dầu thô của Nga”, ông Jacob Kirkegaard, thành viên cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho hay.

“Tuy nhiên, hai nước sẽ không cam kết tham gia áp trần giá vì lý do chính trị, bởi trần giá là một chính sách do Mỹ khởi xướng. Mặt khác, họ cũng ngần ngại vì lý do thương mại, bởi hai nước đã mua rất nhiều dầu giá rẻ từ Nga...

Tại sao họ lại phải từ bỏ việc nhập dầu của Nga? Nếu phương Tây nghĩ rằng Trung Quốc và Ấn Độ sẽ tự nguyên tham gia thì thật ngây thơ, Ukraine không hệ trọng với họ đến thế”, ông Kirkegaard giải thích.

Bộ trưởng Bộ Năng lượng Ấn Độ Shri Hardeep S Puri chia sẻ với CNBC vào tháng 9 rằng ông có “nghĩa vụ đạo đức” với người tiêu dùng trong nước. “Chúng tôi sẽ mua dầu từ Nga, chúng tôi sẽ mua từ bất cứ đâu”, ông nói thêm.

Do đó, thị trường đang ngày càng nghi ngờ về tác động thực sự của các cấm vận mới lên Nga.

Ông Guntram Wolff, Giám đốc tại Hội đồng Đối ngoại Đức, nhận định: “Các biện pháp trừng phạt năng lượng đối với Nga đến quá muộn và quá rụt rè”.

“Đây chỉ là sự tiếp nối của một loạt các quyết định rụt rè trước đó. Các biện pháp trừng phạt càng mất thời gian thảo luận và càng đến muộn thì Nga càng dễ lách luật”, ông nói tiếp.