Nga chuyển dầu qua Bắc Cực, chuẩn bị đối phó với lệnh trừng phạt của châu Âu

Nga đang vận chuyển chuyến hàng dầu thô thứ hai trong lịch sử qua Vòng Cực Bắc tới Trung Quốc. Tuyến đường này được kỳ vọng vào một ngày nào đó sẽ giúp Nga đưa hàng tới châu Á nhanh chóng hơn.

Cụ thể, con tàu chở dầu phá băng chuyên dụng Vasily Dinkov đang di chuyển dọc theo tuyến đường biển phía Bắc sau khi đổ đầy hàng tại cảng Murmansk, theo dữ liệu được Bloomberg tổng hợp.

Con tàu chở lô hàng tương đối nhỏ, vượt qua bờ biển phía bắc của Nga và Eo biển Bering vào cuối tuần trước. Lô hàng dự kiến sẽ tới cảng Nhật Chiếu, Trung Quốc vào ngày 17/11.

Hành trình của con tàu kéo dài 5.300 km qua vùng địa đầu của nước Nga và môi trường hàng hải khắc nghiệt nhất trên thế giới, nơi đầy rẫy các tảng băng trôi và có nhiệt độ cực kỳ thấp.

Tuyến hải trình cũng là cách nhanh nhất để di chuyển bằng đường biển giữa châu Âu và Đông Á, tốn chỉ một nửa thời gian để tới Trung Quốc từ các cảng vùng Baltic của Nga so với tuyến đường thông thường qua kênh đào Suez.

Tác động của tuyến vận tải này đối với Nga sẽ còn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Cho đến nay, phần lớn sản lượng dầu của Moscow tại khu vực Biển Bắc Cực đều được chuyển vào các tàu dự trữ dầu tại Murmansk và các tàu chuyển tải cỡ nhỏ. Dầu sau đó được chất lên những con tàu lớn hơn để giao tới châu Âu.

Hoạt động này có thể sẽ dừng lại trong những tuần tới vì Liên minh châu Âu dự kiến sẽ cấm hầu hết dầu thô nhập khẩu bằng đường biển từ Nga, bắt đầu từ ngày 5/12.

Theo ông Richard Matthews, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại E.A. Gibson Shipbrokers, Vasily Dinkov là một con tàu “rất hiện đại” với vỏ tàu phá băng chuyên dụng. 

Tuy vậy, chỉ có 8 con tàu tương tự như Vasily Dinkov. Do đó, hải trình nói trên sẽ không khả thi, ít nhất là trước mùa hè. “Có vẻ Nga sẽ không vận chuyển lượng lớn dầu thô dọc theo tuyến đường này trước mùa hè năm sau”, ông nói.

Vai trò quan trọng

Vasily Dinkov là một trong ba tàu được chế tạo đặc biệt để chuyển dầu thô từ ga xuất khẩu Varandey của Lukoil tới Murmansk. Chuyến đi khứ hồi như vậy thường sẽ mất khoảng hai tuần.

Việc sử dụng con tàu để chuyển dầu thô sang Trung Quốc sẽ khiến nó không thể phục vụ trong các nhiệm vụ thường nhật trong khoảng 8 tuần.

Trung Quốc đã tăng nhập khẩu dầu thô từ Nga trong những tháng gần đây. Tuy vậy, việc tổ chức hoạt động vận tải để đối phó với lệnh cấm vận của châu Âu sẽ cần có những kế hoạch cẩn trọng hơn.

Giao hàng từ Nga đến châu Á thông qua kênh đào Suez đồng nghĩa rằng các chuyến đi sẽ dài hơn trước, khiến nhu cầu tàu chở hàng tăng lên. Ông Viktor Katona, nhà phân tích dầu thô hàng đầu tại Kpler, cho biết tuyến đường biển phía Bắc sẽ “đóng vai trò quan trọng” khi mùa hè đến.

"Châu Âu đã không chịu mua dầu nữa. Nếu vậy, tại sao phải đi vòng quanh thế giới khi bạn có thể sử dụng tuyến đường biển phía Bắc để tới Trung Quốc trong vòng 20 ngày?", ông Katona nói.

Băng tan đang giúp tàu biển dễ đi qua tuyến đường này hơn, mở ra thêm nhiều cơ hội cho hoạt động thương mại quốc tế.

Tập đoàn năng lượng khổng lồ Rosneft của Nga có thể tăng khối lượng dầu thô đi qua tuyến đường biển phía Bắc. Dự án Vostok Oil của Rosneft bao gồm một số mỏ dầu trên các bán đảo ở cực bắc nước Nga, và ước tính sẽ sản xuất khoảng 500.000 thùng dầu/ngày vào năm 2024.

Rosneft đang xây dựng một cảng xuất khẩu dầu ở cảng Sever Bay để vận chuyển dầu từ các mỏ của Vostok Oil dọc theo tuyến đường biển phía Bắc. Rosneft dự kiến biến khu vực này thành bến giao dịch dầu lớn nhất nước Nga.

Chuyến hàng dầu đầu tiên từ Nga đi qua tuyến đường biển phía Bắc diễn ra vào năm 2019. Kể từ đó tới nay, vẫn chưa có chuyến hàng nào khác, theo ông Katona.

Hài trình ngắn hơn giúp giảm lượng khí thải nhà kính. Tuy vậy, tuyến đường này cũng đang làm dấy lên lo ngại về môi trường. Việc lưu thông qua Bắc Cực nhiều hơn sẽ làm tăng thêm ô nhiễm do khói từ các tàu chở dầu. Muội than bám vào băng sẽ làm tăng tốc quá trình nóng lên, khiến băng tan nhanh hơn.

Tai nạn ở Bắc Cực cũng sẽ gây khó khăn hơn nhiều do vị trí xa xôi và các đội cứu hộ khó tiếp cận khi xảy ra sự cố tràn dầu. Ông Matthews nói: “Tôi không rõ bạn sẽ làm thế nào để giải quyết sự cố tràn dầu tại khu vực này”.