Kinh tế học chi phí thực (True Cost Economics) là gì? Ví dụ về kinh tế học chi phí thực

Hình minh họa. Nguồn: phibetaiota.net

Kinh tế học chi phí thực

Khái niệm

Kinh tế học chi phí thực trong tiếng Anh là True Cost Economics.

Kinh tế học chi phí thực là một mô hình kinh tế tìm cách đưa chi phí của ngoại ứng tiêu cực vào việc định giá hàng hóa và dịch vụ. Những người đề xuất hệ thống kinh tế này cảm thấy các sản phẩm và hoạt động trực tiếp hoặc gián tiếp gây hại cho sinh vật và môi trường nên bị đánh thuế tương ứng để phản ánh chi phí ẩn của chúng.

Kinh tế học chi phí thực thường được áp dụng cho sản xuất hàng hóa và thể hiện sự khác biệt giữa giá thị trường của hàng hóa và tổng chi phí xã hội của hàng hóa đó, như cách nó có thể ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường hoặc sức khỏe cộng đồng (ngoại ứng tiêu cực). 

Khái niệm này cũng có thể được áp dụng cho ngoại ứng tích cực, chẳng hạn như việc thụ phấn của cây ong có tác động tích cực đến môi trường mà không phải trả giá.

Kinh tế học chi phí thực là kết quả của nhu cầu nhận thức về đánh giá đạo đức trong lí thuyết kinh tế tân cổ điển. Suy nghĩ đằng sau kinh tế chi phí thực dựa trên niềm tin rằng chi phí xã hội để sản xuất một sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ có thể không được phản ánh chính xác trong giá của nó. 

Ví dụ về chi phí xã hội: gánh nặng của người nộp thuế, người tiêu dùng và chính phủ phải cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người hút thuốc lá. Các nhà sản xuất thuốc lá không hề phải chịu chi phí này.

Ví dụ về kinh tế học chi phí thực

Khi giá của một thứ gì đó không phản ánh tất cả các chi phí liên quan đến quá trình sản xuất, kết xuất hoặc tác động của nó, thì theo kinh tế học chi phí thực, một bên thứ ba (cơ quan quản lí hoặc chính phủ) có thể có nghĩa vụ phải áp dụng thuế quan hoặc đánh thuế để tác động đến hành vi của người tiêu dùng và cung cấp các phương tiện để khắc phục hậu quả trong tương lai. 

Một hành động như vậy sẽ liên quan đến việc buộc các công ty "nội bộ hóa" các tác động tiêu cực từ bên ngoài và chắc chắn sẽ khiến giá thị trường tăng lên.

Một ví dụ về áp dụng kinh tế học chi phí thực là khi chính phủ điều tiết lượng ô nhiễm mà một công ty được phép tạo và thải ra, chẳng hạn như với ngành công nghiệp than và xả thải thủy ngân và lưu huỳnh. 

Ngoại ứng tiêu cực cũng có thể bị đánh thuế, chẳng hạn như khí thải CO2. Loại thế như vậy được gọi là thuế Pigovian, được định nghĩa là bất kì loại thuế nào đặt ra để điều chỉnh kết quả không hiệu quả của thị trường.

Kinh tế học chi phí thực và người tiêu dùng

Đối với người tiêu dùng, chi phí của nhiều hàng hóa và dịch vụ hiện có giá cả phải chăng có thể sẽ tăng cao nếu "chi phí thực" của chúng được thêm vào.

Ví dụ, nếu chi phí môi trường của việc chiết xuất và tinh chế các nguyên tố đất hiếm cần thiết cho nhiều sản phẩm điện hiện đại được tính vào giá của chúng, thì nó có thể đẩy giá lên đến mức người thường không thể mua được. 

Và nếu tính đến ô nhiễm không khí, tiếng ồn và các loại ô nhiễm khác do sản xuất và sử dụng một chiếc xe ô tô mới, thì theo một số ước tính, giá của chiếc ô tô mới sẽ tăng thêm hơn 40.000 USD.

(Theo investopedia)