Hợp đồng kì hạn lãi suất (Forward Rate Agreement) là gì? Đặc điểm

Hình minh họa (Nguồn: BAOMOI.COM)

Hợp đồng kì hạn lãi suất (Forward Rate Agreement)

Khái niệm 

Hợp đồng kì hạn lãi suất trong tiếng Anh gọi là Forward Rate Agreement.

Hợp đồng kì hạn lãi suất là dạng hợp đồng chứng khoán phái sinh giao dịch phi tập trung ấn định mức lãi suất cho một khoản thanh toán sẽ được thực hiện vào một thời điểm xác định trong tương lai, tham chiếu tới một loại lãi suất nhất định, chẳng hạn như LIBOR hoặc Euribor. 

Hợp đồng kì hạn lãi suất, bên giữ vị thế mua cam kết sẽ thanh toán một khoản tiền theo mức lãi suất cố định cho bên giữ vị thế bán tại một thời điểm trong tương lai, và nhận lại một khoản tiền xác định theo lãi suất thả nổi được xác định vào ngày đáo hạn hợp đồng. 

Các cam kết thanh toán tiền tại ngày đáo hạn sẽ được tính dựa trên một giá trị vốn danh nghĩa, và khoản thanh toán thực tế căn cứ vào chênh lệch giữa lãi suất kì hạn đã được xác định khi mở hợp đồng và lãi suất thị trường thực tế vào ngày thanh toán. 

Thông thường, công cụ gốc thông dụng nhất của hợp đồng kì hạn lãi suất là LIBOR tính theo đồng đô la hoặc EURIBOR tính theo đồng euro. 

Nói như vậy, hợp đồng kì hạn lãi suất cũng có thể được hiểu như một khoản vay sẽ bắt đầu vào một thời điểm cụ thể trong tương lai với mức lãi suất đã ổn định (lãi suất kì hạn).

Việc trao đổi khoản vốn sẽ không diễn ra mà các bên (vay và cho vay) chỉ thanh toán với nhau khoản tiền lãi chênh lệch xác định dựa trên giá trị vốn gốc danh nghĩa đó và sự khác biệt giữa lãi suất đã thỏa thuận và lãi suất thực tế tại thời điểm thanh toán. 

Trong hợp đồng này, bên mua đóng vai trò như người đi vay một khoản tiền xác định (bằng giá trị vốn danh nghĩa) với lãi suất cố định trong khoảng thời gian. Ngược lại, bên bán là người cho vay một khoản tiền (bằng giá trị vốn danh nghĩa) với lãi suất cố định trong khoảng thời gian đã biết đó.

Đặc điểm

- Cơ chế hoạt động của hợp đồng kì hạn lãi suất là giống nhau áp dụng cho mọi đồng tiền thanh toán.

- Các bên tham gia hợp đồng (thường gồm một bên là tổ chức kinh doanh chứng khoán phái sinh và một bên là người sử dụng cuối cùng thỏa thuận về lãi suất tham chiếu, khoảng thời gian hiệu lực nhất định (bao gồm cả kì hạn của khoản vay danh nghĩa và thời điểm tương lai khi khoản vay đó bắt đầu có hiệu lực), và giá trị danh nghĩa của hợp đồng. 

Bên mua hợp đồng kì hạn lãi suất sẽ được lợi nếu lãi suất tăng trên thị trường (do đã cam kết trả mức lãi suất cố định thấp hơn cho bên bán hợp đồng kì hạn lãi suất). Ngược lại, bên bán hợp đồng kì hạn lãi suất sẽ được lợi nếu lãi suất giảm (do đã cam kết trả mức lãi suất thả nổi, được xác định dựa theo lãi suất thị trường vào ngày thanh toán).

- Hợp đồng qui định một giá trị vốn danh nghĩa làm cơ sở xác định nghĩa vụ thanh toán giữa hai bên tham gia. Giá trị vốn danh nghĩa này không được chuyển giao giữa các bên mà họ chỉ thanh toán cho nhau khoản tiền lãi tính trên giá trị đó.

- Cần lưu ý rằng mặc dù hợp đồng kì hạn lãi suất có thể có thời gian đáo hạn ngắn hơn thời hạn gắn liền với công cụ gốc của hợp đồng, mức lãi suất mà tổ chức kinh doanh hợp đồng kì hạn lãi suất yết vấn phải được xác định dựa trên công cụ lãi suất gốc.

- Như đã đề cập ở trên, mỗi hợp đồng kì hạn lãi suất liên quan tới hai khái niệm kì hạn khác nhau: Kì hạn (thời gian đáo hạn) của hợp đồng và kì hạn của khoản vay danh nghĩa (liên quan đến lãi suất cơ sở).

(Tài liệu tham khảo, Giáo trình Chứng khoán phái sinh & Thị trường chứng khoán phái sinh)