Hệ thống chỉ tiêu thống kê (Statistical indicator system) trong doanh nghiệp là gì?

Hình minh họa. Nguồn: Mente Health

Hệ thống chỉ tiêu thống kê 

Khái niệm

Hệ thống chỉ tiêu thống kê trong tiếng Anh là Statistical indicator system.

Hệ thống chỉ tiêu thống kê là danh mục các thông tin cần thu thập để phục vụ cho các mục đích khác nhau.

Trong Luật Thống kê 2015, "Hệ thống chỉ tiêu thống kê là tập hợp những chỉ tiêu thống kê phản ánh các đặc điểm của hiện tượng kinh tế - xã hội.

Hệ thống chỉ tiêu thống kê gồm danh mục và nội dung chỉ tiêu thống kê. Danh mục chỉ tiêu thống kê gồm mã số, nhóm, tên chỉ tiêu. Nội dung chỉ tiêu thống kê gồm khái niệm, phương pháp tính, phân tổ chủ yếu, kỳ công bố, nguồn số liệu của chỉ tiêu thống kê và cơ quan chịu trách nhiệm thu thập, tổng hợp."

Hệ thống chỉ tiêu thống kê phục vụ cho quản lí hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

Hệ thống chỉ tiêu này bao gồm các thông tin đầu vào (lao động, vốn, tài sản, chi phí,...), các chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh (doanh thu, lợi nhuận, thuế, tình hình tài chính của doanh nghiệp,...), các hoạt động đầu tư tài chính,... các thông tin về thị trường, khách hàng,... Tùy theo yêu cầu của các cơ quan quản lí trong những giai đoạn khác nhau mà hệ thống chỉ tiêu này có thể thay đổi, bổ sung, hoàn thiện.

Trong giai đoạn hiện nay, hệ thống chỉ tiêu định kì chủ yếu về vốn, tài sản, chi phí và kết quả sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp được phản ánh tập trung trong các báo cáo tài chính: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, lưu chuyển tiền tệ.

Hệ thống chỉ tiêu phục vụ cho báo cáo điều tra của cơ quan thống kê

Hệ thống chỉ tiêu này phụ thuộc vào hệ thống chỉ tiêu thống kê theo chế độ báo cáo thống kê định kì hoặc các thông tin trong các cuộc điều tra.

Ví dụ, theo quyết định số 77/2010/QĐ - TTg ngày 30 tháng 11 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Chế độ báo cáo thống kê cơ sở áp dụng đối với toàn bộ các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp và dự án có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài qui định các chỉ tiêu báo cáo bao gồm:

Những chỉ tiêu chung áp dụng đối với toàn bộ các doanh nghiệp:

- Thông tin định danh của doanh nghiệp;

- Các chỉ tiêu phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp gồm doanh thu chia theo ngành hoạt động, thuế và các khoản phí, lệ phí nộp ngân sách, lợi nhuận;

- Lao động và thu nhập của người lao động; đóng góp của doanh nghiệp về bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp và kinh phí công đoàn;

- Vốn đầu tư thực hiện trong năm chia theo nguồn vốn, khoản mục đầu tư;

- Các khoản chi và đầu tư cho nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ; xử lý và bảo vệ môi trường;

- Các chỉ tiêu về ứng dụng công nghệ thông tin của doanh nghiệp;

- Các chỉ tiêu phản ánh tình hình xử lý rác thải doanh nghiệp và bảo vệ môi trường.

Những chỉ tiêu chuyên ngành theo lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp:

Ngoài các chỉ tiêu chung, các doanh nghiệp, dự án còn phải báo cáo các chỉ tiêu chuyên ngành theo lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, bao gồm các chỉ tiêu phản ánh về sản phẩm/ sản lượng, quy mô, năng lực sản xuất của doanh nghiệp, cụ thể:

- Doanh nghiệp có hoạt động sản xuất công nghiệp báo cáo các chỉ tiêu: Khối lượng sản phẩm sản xuất, tiêu thụ, tồn kho và giá trị sản phẩm xuất kho tiêu thụ trong năm, doanh thu thuần sản xuất công nghiệp.

- Doanh nghiệp có hoạt động xây dựng báo cáo các chỉ tiêu: Giá trị sản xuất xây dựng theo loại công trình; diện tích nhà ở hoàn thành trong năm theo chất lượng nhà, loại nhà và công trình thực hiện trong năm.

- Doanh nghiệp có hoạt động thương mại báo cáo các chỉ tiêu: Số cơ sở và diện tích kinh doanh.

- Doanh nghiệp có hoạt động dịch vụ lưu trú báo cáo các chỉ tiêu: Số cơ sở kinh doanh; lượt khách/ngày khách phục vụ.

- Doanh nghiệp có hoạt động vận tải, kho bãi, bốc xếp báo cáo các chỉ tiêu: Số lượng phương tiện vận tải chia theo loại đường; sản phẩm vận tải, bốc xếp chia theo loại đường.

- Doanh nghiệp có hoạt động dịch vụ ăn uống báo cáo các chỉ tiêu: Số cơ sở kinh doanh theo ngành.

- Doanh nghiệp có hoạt động du lịch báo cáo các chỉ tiêu: Số cơ sở; lượt khách/ngày khách du lịch theo tua.

- Doanh nghiệp có hoạt động nông, lâm nghiệp và thủy sản báo cáo các chỉ tiêu: Diện tích, năng suất, sản lượng một số loại cây; Số lượng, sản phẩm một số vật nuôi; Sản lượng khai thác lâm sản; Sản lượng thủy sản nuôi trồng và khai thác; và tàu thuyền khai thác hải sản có động cơ.

- Doanh nghiệp có hoạt động thu gom và xử lý rác thải báo cáo các chỉ tiêu: Khối lượng rác thải đã thu gom/xử lý trên địa bàn.

- Doanh nghiệp có hoạt động xuất/nhập khẩu hàng hóa báo cáo các chỉ tiêu: lượng và giá trị xuất/nhập khẩu phân theo nước và mặt hàng.

- Doanh nghiệp có hoạt động thu/chi dịch vụ với nước ngoài báo cáo các chỉ tiêu: Giá trị thu/chi theo loại dịch vụ và nước đối tác.

(Theo Giáo trình Thống kê doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)