Gian lận quan hệ (Affinity Fraud) là gì?

Hình minh họa. Nguồn: NZ Herald

Gian lận quan hệ 

Khái niệm

Gian lận quan hệ trong tiếng Anh là Affinity Fraud.

Gian lận quan hệ là một loại lừa đảo đầu tư, trong đó kẻ lừa đảo nhắm vào các thành viên của một nhóm có thể nhận dạng dựa trên những yếu tố như chủng tộc, tuổi tác, tôn giáo,... Kẻ lừa đảo là thành viên của nhóm kể trên hoặc giả vờ là thành viên của nhóm. Thông thường kẻ lừa đảo sẽ dụ dỗ mọi người gia nhập mô hình Ponzi hoặc mô hình kim tự tháp.

Cách thức hành động

Gian lận quan hệ sẽ lợi dụng và khai thác sự tin tưởng vốn có trong một nhóm. Ví dụ, một kẻ lừa đảo có thể nhắm mục tiêu đến một giáo đoàn tôn giáo cụ thể. Thường thì người này sẽ cố gắng giành lấy sự giúp đỡ của người đứng đầu nhóm để tuyên truyền kế hoạch đầu tư.

Trong trường hợp này, người lãnh đạo trở thành một quân cờ bất đắc dĩ trong kế hoạch lừa đảo. Nạn nhân thường không thông báo cho chính quyền hoặc tìm đến các biện pháp pháp lí mà thay vào đó sẽ cố gắng giải quyết mọi việc trong nội bộ nhóm. Đặc biệt là khi những kẻ lừa đảo đã thao túng cộng đồng tôn giáo hoặc các nhà lãnh đạo tôn giáo để thuyết phục mọi người đầu tư.

Một số trường hợp điển hình

Ủy ban Chứng Khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã điều tra và hành động chống lại các gian lận quan hệ nhắm mục tiêu vào những nhóm có mật độ lớn. SEC đã có được lệnh khẩn cấp của tòa án để ngăn chặn mô hình Ponzi đang diễn ra nhắm vào các thành viên của cộng đồng Do Thái Ba Tư tại Los Angeles.

Tuy nhiên, vụ gian lận quan hệ lớn nhất trong lịch sử đã được Bernard L.Madoff Investment Securities thực hiện vào cuối tháng 11 năm 2008. Công ty của Madoff đã thực hiện mô hình Ponzi trị giá 50 tỷ USD mà nhiều cá nhân và công ty tài chính đã nhắm vào số lượng lớn người Do Thái, các tổ chức Do Thái và các nhóm từ thiện giàu có. 

Kế hoạch của Madoff đã bị vạch trần trong sự kiện sụp đổ kinh tế năm 2008, điều này khá dễ hiểu bởi vì gian lận có xu hướng sụp đổ trong nền kinh tế yếu kém khi nhiều nhà đầu tư cố gắng rút tiền ra để bù đắp thiếu hụt ở nơi khác.

Đây là một vấn đề có tính toàn cầu, nhưng tình trạng nghiêm trọng nhất diễn ra tại Mỹ, một nghiên cứu về mô hình Ponzi của Marquet International Inc. vào năm 2011 đã thống kê 329 trường hợp gian lận đầu tư tại Mỹ trong thập kỉ trước với ít nhất 1 triệu đô la thua lỗ và tổng thiệt hại được báo cáo là gần 50 tỉ đô la.

Các nhóm quan hệ phổ biến nhất bị nhắm đến bởi các kẻ lừa đảo bằng mô hình Ponzi là những người cao tuổi hoặc đã nghỉ hưu; các nhóm tôn giáo và các dân tộc. Ba nhóm mục tiêu này chiếm 85% trong tất cả các nhóm quan hệ được nghiên cứu. 

(Theo Investopedia)