Giá dầu về âm để lộ canh bạc tỉ USD đầy mạo hiểm của đế chế trading dầu mỏ quyền lực nhất Singapore

Các "ông lớn" tài chính thế giới, từ JPMorgan Chase & Co. tới HSBC Holdings Plc, dồn dập gửi đi những thư yêu cầu trả gấp nhiều khoản nợ lên tới hàng trăm triệu USD. Con nợ là Hin Leong, một trong những cái tên bí mật và quyền lực nhất trong lĩnh vực mua bán dầu mỏ.

Được thành lập vào năm 1963 bởi một người Trung Quốc nhập cư có tên OK Lim, Hin Leong là một "gã khổng lồ" trong ngành thương mại mua bán nhiên liệu có trụ sở tại Singapore.

Trong nhiều thập nhiên, Hin Leong nổi tiếng với doanh thu tỉ USD cùng nhiều thương vụ huyền thoại khiến các đối thủ toát mồ hôi. Dù vậy, vào đầu tháng này, khi giá dầu rơi thẳng đứng dưới tác động của COVID-19, Hin Leong đang sụp đổ.

Trước đó, nhiều ngân hàng cũng bắt đầu thu hồi hạn mức tín dụng trong lúc nhiều công ty trading dầu mỏ dừng hoạt động. "Đánh hơi" thấy những điều không ổn ở Hin Leong, các nhà băng yêu cầu trả lại tiền. 

Và khi Hin Leong không thể trả tiền, các ngân hàng triệu tập luật sư và một cuộc chiến bắt đầu.

OK Lim, còn được biết đến với tên gọi Lim Oon Kuin, đã thừa nhận giấu khoản lỗ hơn 800 triệu USD bằng các hợp đồng tương lai dầu mỏ trong suốt nhiều năm.

Điều tồi tệ hơn với các ngân hàng là công ty của OK Lim đã bí mật bán nhiều thùng dầu trong kho hàng vốn đã dùng để thế chấp cho các khoản vay. Chênh lệch giữa tài sản và nghĩa vụ nợ của Hin Leong đã lên tới 3,34 tỉ USD.

Cảnh sát Singapore đã bắt đầu điều tra trong lúc Cơ quan Tiền tệ Singapore liên hệ với các nhà băng đã cấp tín dụng cho Hin Leong, theo nguồn tin của Bloomberg.

Cộng đồng các công ty thương mại ở Singapore, nơi nhiều công ty đặt cược hàng trăm triệu USD mỗi ngày vào giá dầu, đang trải qua một cú sốc khi giá dầu giảm chưa từng có trong lịch sử.

"Tôi đã hướng dẫn ban tài chính chuẩn bị hồ sơ sổ sách không thể hiện các khoản lỗ và nói với họ rằng tôi sẽ chịu trách nhiệm nếu có gì đó không ổn", Lim nói trong một bản lời khai mà Bloomberg có.

Mặc dù tài khoản công ty ghi nhận lợi nhuận tới 78 triệu USD vào năm 2019, Lim thừa nhận công ty đã không hề có lãi trong vài năm trở lại đây.

Sự thành công và sụp đổ của Hin Leong là câu chuyện xoay quanh khởi đầu khiêm tốn, sự nhạy bén trong kinh doanh và may mắn. 

Nhưng hơn hết, nó cho thấy Lim, một tay chơi poker thứ thiệt, là một người dám đánh cược trong thế giới trading dầu mỏ vốn không được quản lý quá chặt chẽ và minh bạch. 

Tháng này, Lim nhận cú sốc lớn nhất trong đời.

"Hin Leong là một công ty thích đánh cược. Nhưng lần này, rủi ro là quá lớn", Jorge Montepeque, một người có nhiều kinh nghiệm trên thị trường dầu mỏ và biết OK Lim chia sẻ. 

Hậu quả khổng lồ từ sự liều lĩnh

Sự sụp đổ của Hin Leong thực sự để lại nhiều tác động sâu rộng lên một thị trường vốn có tính thúc đẩy thương mại toàn cầu. Singapore là trung tâm giao dịch nhiên liệu lớn nhất thế giới.

Theo Cơ quan Hàng hải và Cảng Singapore, Hin Leong là nhà cung cấp lớn thứ ba tại Singapore trong năm 2019.

Nhờ vị trí địa lý đặc biệt là cửa ngõ kết nối Trung Quốc và phần còn lại của thế giới, Singapore trở đã thành một trong những trung tâm giao dịch hàng hoá hàng đầu thế giới, cùng Geneva, London và Houston.

"Hin Leong là một cái tên quan trọng giúp định hình Singapore là một trung tâm giao dịch dầu mỏ", Jean-Francois Lambert, một nhà tư vấn giao dịch hàng hoá và cựu nhân viên tài trợ thương mại của HSBC, chia sẻ. 

Vì thế, sự sụp đổ của Hin Leong không khác gì một cuộc khủng hoảng với hình ảnh và danh tiếng của Singapore.

Thật không may, khi giá dầu giảm về âm, Hin Leong không có bất kì biện pháp phòng vệ rủi ro nào. Thực tế, Lim làm điều ngược lại khi ông tin rằng Trung Quốc có thể kiểm soát virus và nhu cầu dầu mỏ sẽ tăng trở lại. 

Bloomberg nhận định đây hoàn toàn có thể là ván bài quyết định mà Hin Leong thực hiện với hi vọng thoát những khoản lỗ khổng lồ của mình.

Hin Leong đã chính xác theo một cách nào đó. Bắc Kinh đã kiểm soát dịch bệnh và nhu cầu dầu mỏ phục hồi ở Trung Quốc trong tháng 3. Dù vậy, Lim dường như không thể ngờ đến rằng COVID-19 đã lan ra toàn thế giới và làm kinh tế toàn cầu chững lại.

Dầu thô Brent, một tiêu chuẩn định giá dầu trên toàn cầu, đã giảm từ con số 70 USD/ thùng vào tháng 1 xuống còn 21,65 USD vào cuối tháng 3. 

Khi giá dầu sụp đổ, các nhà băng của Hin Leong liên tục yêu cầu công ty bổ sung thêm tiền mặt để dự phòng rủi ro.

Cùng thời điểm, giá dầu giảm cũng đồng nghĩa việc kho dầu của Hin Leong giảm giá trị và công ty phải bổ sung thêm dầu để duy trì hạn mức tín dụng.

Mọi chuyện vỡ nở khi các ngân hàng rút hạn mức tín dụng và Hin Leong gần như không còn có thể hoạt động.

Các khoản tài trợ của ngân hàng dưới dạng thư tín dụng hay các hình thức cho vay ngắn hạn khác là cột trụ của thế giới giao dịch hàng hoá. Chúng cho phép các công ty mua, dự trữ và vận chuyển các mặt hàng nhiên liệu thô đi khắp nơi trên thế giới.

Các công ty thương mại dùng chính hàng hoá và các tài sản khác làm tài sản thế chấp cho hạn mức tín dụng và nếu họ không trả tiền, ngân hàng sẽ thu giữ hàng hoá. Thế nhưng trong trường hợp của Hin Leong, kho dầu của hãng đã cạn.

Hin Leong hiện tại đang có dư nợ 3,85 tỉ USD với 23 nhà băng, bao gồm HSBC, Societe Generale SA, Standard Chartered Plc và Deutsche Bank AG, theo Bloomberg. Trong đó, HSBC là chủ nợ lớn nhất với khoảng 600 triệu USD.

Nguồn tin từ bên trong giới ngân hàng tiết lộ, các nhà băng đã họp khẩn trực tuyến hôm 14/4 và kết luận rằng Hin Leong có thể đang có dư nợ 4,05 tỉ USD. Song, tài sản còn lại chỉ là 714 triệu USD.

Mức chênh lệch 3,34 tỉ USD đồng nghĩa với việc các nhà băng chỉ thu hồi được 18 cent trên mỗi đô-la cho vay.

Không dừng lại ở đây, các nhà băng cũng nhận cảnh báo rằng giá trị tài sản Hin Leong có có thể "vẫn cần xác nhận lại."

Hồ sơ pháp lí cho thấy triết lí kinh doanh của Hin Leong quá rủi ro. Hầu hết các nhà thương mại dầu mỏ đều phòng vệ rủi ro bằng một số công cụ phái sinh hàng hoá như hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn hay hợp đồng hoán đổi. Hin Leong thì không.

Hàng thập niên qua, Hin Leong phát triển dựa trên mô hình đơn giản là có lợi nhuận khi giá dầu đi đúng hướng dự đoán và ngược lại.

Với hình thức là công ty tư nhân, Hin Leong không phải nộp báo cáo tài chính. Năm 2019, Hin Leong ghi nhận doanh thu hơn 20 tỉ USD. Sự rối rắm và mờ ám của Hin Leong làm dấy lên quan ngại về các công ty kiểm toán. 

Trong báo cáo mới nhất, được kí bởi Deloitte & Touche LLP, không có đơn vị kiểm toán nào nêu ra các vấn đề bất thường.

Khởi đầu khiêm tốn

Hin Leong có một khởi đầu khiêm tốn. Lim bắt đầu với một tàu cá nhỏ để trở xăng, dầu sang các con tàu khác.

Những người biết Lim đều nói rằng ông là một người khiêm tốn và ít nói. Ở Singapore, ông thích ăn tối ở một cửa hàng có tên là Putien cùng những món ăn chỉ khoảng trên dưới 10 USD.

"Một người như Lim sẽ không trốn tránh khỏi cuộc khủng hoảng này," Robson Lee, một đối tác của Gibson, Dunn & Crutcher LLP, nói. "Ông ta sẽ tìm cách giải quyết".

Bloomberg nói Lim đang nhận mọi trách nhiệm về phần mình và cố gắng tách bạch công ty đang sụp đổ mà ông sáng lập và các tài sản khác của gia đình. Hin Leong đã thuê PwC và công ty luật Rajah & Tann trong vai trò cố vấn.

Lim đồng thời cho biết đang đàm phán với một công ty Trung Quốc để giải cứu công ty. Ông từ chức tuần trước song nói rằng ông hi vọng con cái ông sẽ tiếp tục sẽ tiếp tục tham gia vào vai trò điều hành công ty.

Trong hồ sơ pháp lý, Evan, con trai OK Lim đã nói rằng, anh không hề biết những hành động của cha mình và lí do thua lỗ.