EVFTA ngành rau quả: Cam kết mở cửa đầu tư

Theo Cẩm nang doanh nghiệp "EVFTA và Ngành Rau quả Việt Nam" do Trung tâm WTO và Hội nhập – VCCI và Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch Thành phố Hà Nội (HPA) biên soạn, hiệp định về các biện pháp đầu tư liên quan đến thương mại (TRIMS) của WTO chỉ quy định một số nguyên tắc liên quan đến các biện pháp đầu tư ảnh hưởng tới thương mại hàng hoá.

Tương tự WTO, hầu hết FTA trước đây của Việt Nam cũng chỉ có cam kết về đầu tư trong lĩnh vực dịch vụ.

Trên thực tế, ngoại trừ một số lĩnh vực nhạy cảm, Việt Nam đã mở cửa cho đầu tư nước ngoài trong hầu hết lĩnh vực sản xuất chế biến hàng hoá (trong đó có sản xuất, chế biến rau quả). 

Dù vậy, do không có cam kết ràng buộc trong WTO, Việt Nam có quyền tiếp tục mở hay không mở cửa cho đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực này, cũng như dành các ưu tiên tiếp cận thị trường cho các nhà đầu tư trong nước, hay lựa chọn nhà đầu nước ngoài, khi cần thiết.

Tuy nhiên, trong một số FTA thế hệ mới gần đây của Việt Nam như EVFTA, CPTPP, một số lĩnh vực sản xuất đã được Việt Nam đưa vào cam kết mở cửa cho nhà đầu tư nước ngoài. 

Trong đó, cam kết mở cửa của Việt Nam trong EVFTA cho đầu tư vào lĩnh vực sản xuất là rộng nhất.

Đối với lĩnh vực sản xuất, chế biến rau quả, trong EVFTA, Việt Nam cam kết mở cửa hoàn toàn lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, tức là bao gồm sản xuất rau quả. 

Ngoài ra, Việt Nam cũng mở cửa cho đầu tư vào lĩnh vực chế biến rau quả. Việt Nam chỉ không cam kết mở cửa lĩnh vực sản xuất nông nghiệp liên quan đến nuôi trồng, sản xuất các loại động thực vật quý hiếm. 

Như vậy, các nhà đầu tư của EU sẽ không bị hạn chế gì về tiếp cận thị trường khi đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực sản xuất rau quả.

Bên cạnh đó, các nhà đầu tư EU khi đầu tư vào lĩnh vực sản xuất, chế biến rau quả của Việt Nam cũng có thể bảo vệ quyền lợi của mình tốt hơn nhờ các cam kết về bảo hộ đầu tư và cơ chế giải quyết tranh chấp nhà nước – nhà đầu tư trong Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA). 

EVIPA ban đầu là một phần của EVFTA sau lại được tách ra trở thành một hiệp định riêng song hành với EVFTA và hiện đang trong quá trình phê chuẩn, chưa có hiệu lực.

Cần lưu ý là mặc dù mở cửa hoàn toàn đầu tư trong lĩnh vực sản xuất, chế biến rau quả cho các nhà đầu tư EU, Việt Nam vẫn có quyền áp dụng các biện pháp hạn chế đối với các nhà đầu tư EU trong lĩnh vực này (theo các ngoại lệ chung được phép áp dụng trong EVFTA) trong các trường hợp sau:

Mua sắm công;

Các biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích công cộng như: bảo vệ sức khỏe cộng đồng, chính sách xã hội, ổn định tài chính, an ninh và an toàn, đa dạng văn hóa…;

Các biện pháp liên quan đến quy hoạch, kế hoạch hoặc quy định ảnh hưởng đến sự phát triển hoặc sử dụng đất đai;

Các biện pháp bảo tồn và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường.

Đọc toàn văn Cẩm nang Doanh nghiệp EVFTA và Ngành rau quả Việt Nam tại đây.