Chính sách công (Public policy) là gì? Đặc trưng

Hình ảnh minh họa (Nguồn: https://napractice.org)

Chính sách công (Public policy)

Khái niệm

Chính sách công trong tiếng Anh là Public policy.

Chính sách công là những hành động ứng xử của nhà nước với các vấn đề phát sinh trong đời sống cộng đồng, được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, nhằm thúc đẩy xã hội phát triển theo định hướng.

Đặc trưng

- Chủ thể ban hành chính sách công là Nhà nước

Nhà nước ở đây được hiểu là các cơ quan có thẩm quyền trong bộ máy nhà nước, bao gồm: Quốc hội, Chính, các Bộ, chính quyền địa phương các cấp,... Chính sách công do Nhà nước đề ra và tổ chức thực thi, các chính sách công của nhà nước hướng vào việc tạo ra những động lực và phát huy sức mạnh nội tại trong dân, tạo dựng nguồn vốn, môi trường và điều kiện kinh tế để thực hiện sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Chính sách công gồm nhiều quyết định có liên quan lẫn nhau

Chính sách là một chuỗi hay một loạt các quyết định cùng hướng vào việc giải quyết một vấn đề chính sách, do một hay nhiều cấp khác nhau trong bộ máy nhà nước ban hành trong một thời gian dài. Một chính sách có thể được thể chế hóa thành các văn bản pháp luật để tạo căn cứ pháp lí cho việc thực thi.

- Các quyết định này là những quyết định hành động

Chính sách công trước hết thể hiện dự định của nhà hoạch định chính sách làm thay đổi hay duy trì một hiện trạng nào đó. Chính sách công còn phải bao gồm các hành vi thực hiện những dự định nói trên và đưa lại những kết quả thực tế.

- Chính sách công tập trung giải quyết một vấn đề đang đặt ra trong đời sống kinh tế xã hội theo những mục tiêu xác định

Khác với các loại công cụ quản lí khác như chiến lược, kế hoạch của nhà nước là những chương trình hành động tổng quát, bao quát một hoặc nhiều lĩnh vực kinh tế xã hội, đặc điểm của chính sách công là chúng được đề ra và được thực hiện nhằm giải quyết một hoặc một số vấn đề đang đặt ra trong đời sống xã hội.

- Chính sách công bao gồm những việc nhà nước định làm và không định làm

Điều đó có nghĩa là, không phải mọi mục tiêu của chính sách công đều dẫn tới hành động, mà có thể là yêu cầu của chủ thể không được hành động.

Ví dụ, chính sách thả nổi giá cả xác định việc Nhà nước không can thiệp vào sự lên xuống của giá cả mà để chúng biến động theo cơ chế thị trường.

- Chính sách công tác động đến các đối tượng của chính sách

Đối tượng chính sách là những người chịu sự tác động hay điều tiết của chính sách. Phạm vi điều tiết của chính sách có thể rộng hay hẹp tùy theo nội dung của từng chính sách.

- Chính sách công được nhà nước đề ra nhằm phục vụ lợi ích chung của cộng đồng hoặc của quốc gia

Trên thực tế có tình trạng là một chính sách công đem lại lợi ích cho nhóm dân cư này nhiều hơn so với nhóm dân cư khác, thậm chí có nhóm bị thiệt thòi.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Chính sách công, NXB Tài chính)