Chiến tranh thương mại cũng khó chặn được bước tiến công nghệ của Trung Quốc

Hai nhà lãnh đạo tại hội nghị thượng đỉnh G20, Osaka, Nhật Bản. (Ảnh: Reuters)

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang cho thấy một số tiến bộ tích cực trong công cuộc thúc đẩy nền công nghiệp trong nước, chẳng hạn như ở lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và chip.

"Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ và mặc dù có thể không bắt kịp năng lực của Mỹ, Trung Quốc sẽ sớm trở thành một trong những cường quốc hàng đầu về các công nghệ như AI, robot, lưu trữ năng lượng, mạng 5G, hệ thống thông tin lượng tử và có thể là công nghệ sinh học", Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR) cho hay.

Bản báo cáo của CFR được công bố vào thời điểm Bắc Kinh đang gấp rút chuẩn bị cho lễ Quốc khánh lần thứ 70 vào ngày 1/10 tới.

Dấu ấn kĩ thuật số của Trung Quốc

Công nghệ đóng một vai trò lớn trong quá trình phát triển của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Nền kinh tế kĩ thuật số của Trung Quốc chiếm hơn 34% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này. Trung Quốc cũng là nhà của một số công ty công nghệ lớn nhất thế giới, gồm tập đoàn thương mại điện tử Alibaba và gã khổng lồ công nghệ Tencent.

Nhờ vào sự bùng nổ mạng Internet nhiều năm qua, Trung Quốc mới có thể ghi nhận thành tích trên.

Theo số liệu thống kê chính thức từ Trung tâm Thông tin Mạng Internet Trung Quốc (CNNIC), số lượng người dùng Internet ở thị trường tỉ dân vào cuối năm 2008 đạt 298 triệu người, tương đương chỉ hơn 22% dân số vào thời điểm đó.

Đến cuối tháng 6 năm nay, con số này đã tăng lên 854 triệu người, tương đương hơn 60% dân số.

Theo thống kê chính thức của chính phủ, hơn 99% người dùng web Trung Quốc truy cập Internet trên thiết bị di động của họ. Ở Mỹ, chỉ hơn 92% người dùng Internet truy cập mạng trên thiết bị di động, thống kế riêng từ eMarketer cho thấy.

Chiến lược tập trung vào mảng di động tại Trung Quốc đã giúp doanh nghiệp tung ra sản phẩm nhanh chóng và trên qui mô lớn.

Sự trỗi dậy của Trung Quốc đang đe dọa vị thế hàng đầu của Mỹ trong lịch sử về công nghệ.

"Vào thời điểm này, chúng tôi nhận thấy nền công nghệ Mỹ đang bị Trung Quốc xé nát", ông Eoin Murray, người đứng đầu bộ phận đầu tư tại Hermes Invesment Management cho hay trên chương trình "Squawk Box Europe" của CNBC.

Thay đổi hình ảnh "kẻ sao chép"

Tuy nhiên, sự trỗi dậy của nền công nghệ Trung Quốc đã bị vấy bẩn bởi loạt cáo buộc về hành vi trộm cắp tài sản trí tuệ và khẳng định rằng các công ty công nghệ của nước này là những kẻ sao chép.

Bất kể đó là mẫu điện thoại do Trung Quốc thiết kế hao hao iPhone của Apple hay các công ty tìm kiếm hoặc thương mại điện tử Trung Quốc bị đưa lên bàn cân với Google hay Amazon của Thung lũng Silicon, Trung Quốc từ lâu đã mang hình ảnh của một kẻ bắt chước công nghệ.

Tuy nhiên, hình ảnh đó đang thay đổi.

"Trong nhiều năm qua, Thung lũng Silicon đã xem thường ngành công nghệ Trung Quốc và tin rằng họ chỉ biết bắt chước. Nhưng ngày nay, nhiều người ý thức rằng Trung Quốc đang đổi mới và đi đầu trong một số lĩnh vực công nghệ nhất định", bà Rebecca Fannin, tác giả cuốn "Tech Titans of China" cho hay.

Thậm chí, có vài dấu hiệu cho thấy một số công ty công nghệ lớn nhất của Mỹ hiện đang sao chép doanh nghiệp Trung Quốc.

Facebook đã phát hành một ứng dụng video ngắn có tên Lasso vào năm ngoái để chống lại sự cạnh tranh từ TikTok, một ứng dụng thuộc sở hữu của công ty Trung Quốc Bytedance. TikTok đã đạt một số bước tiến lớn đối với người tiêu dùng Mỹ.

Trung Quốc đe dọa vị thế ngành công nghệ Mỹ

Trong vài năm qua, Bắc Kinh đã công khai tuyên bố tham vọng phát triển công nghệ quan trọng cho tương lai, như AI và mạng 5G.

Ngay cả trước khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bùng nổ, vào năm 2017 Bắc Kinh từng cho biết họ muốn trở thành quốc gia hàng đầu về AI vào năm 2030.

Một số gã khổng lồ công nghệ lớn nhất Trung Quốc, gồm Alibaba, Huawei, Tencent và Baidu, đang đầu tư mạnh tay vào lĩnh vực AI. Chỉ tuần trước đây, Alibaba đã nối gót Huawei và tung ra sản phẩm chip AI của riêng họ.

Bắc Kinh cũng cho biết chất bán dẫn sẽ là một lĩnh vực quan trọng trong kế hoạch Made in China 2025, một sáng kiến của chính phủ nhằm thúc đẩy sản xuất các sản phẩm có giá trị cao hơn. Trung Quốc muốn chế tạo nhiều loại chip mà họ đang sử dụng hơn nữa.

Trong khi đó, Huawei - hãng sản xuất thiết bị viễn thông lớn nhất thế giới, đã thu về nhiều hợp đồng thương mại hóa mạng 5G hơn các đối thủ Nokia và Ericsson.

Phản ứng của Mỹ

Công nghệ là một phần quan trọng trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, đặc biệt Huawei thậm chí còn trở thành tâm điểm của trận thương chiến ác liệt này.

Gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc trên đã bị liệt vào danh sách đen của Washington, hạn chế họ tiếp cận công nghệ Mỹ. Tuy nhiên, điều này chỉ khiến Huawei tập trung vào chiến lược chế tạo sản phẩm và phần mềm cần thiết hơn.

Cụ thể, nhằm giảm sự phụ thuộc vào Mỹ, Huawei đã tung ra bộ vi xử lí riêng dành cho điện thoại thông minh và gần đây còn tiết lộ thêm về hệ điều hành do chính hãng sản xuất.

Theo một chuyên gia, thay vì cố gắng đi trước đón đầu công nghệ, Washington lại chọn cách ngăn chặn sự trỗi dậy của ngành công nghệ Trung Quốc.

"Cho đến nay, Washington chủ yếu tập trung vào nỗ lực làm suy yếu Trung Quốc và ngăn chặn các công nghệ quan trọng tràn vào Bắc Kinh", ông Adam Segal, một trong những tác giả của bản báo cao do CFR công bố, cho hay.

"Mặc dù Quốc hội Mỹ và Nhà Trắng ngày càng công nhận rằng Mỹ cần phải cố gắng nhiều hơn để tăng tốc độ đổi mới ở quê nhà, phản ứng này cho đến nay không thể mang lại hiệu quả".

Ông Segal đề xuất Mỹ nên khôi phục tài trợ liên bang cho hoạt động nghiên cứu và phát triển về mức trung bình trước đây. Điều này có nghĩa là tăng tài trợ từ 0,7% lên 1,1% mức GDP thường niên, hay từ 146 tỉ USD lên khoảng 230 tỉ USD theo tỷ giá hối đoái năm 2018.

Bà Fannin cũng lặp lại một số bình luận của ông Segal và cho biết Mỹ cần một chương trình nghị sự quốc gia trong một số lĩnh vực công nghệ quan trọng. Bà nói thêm, cuộc chiến thương mại hiện tại cũng không thể chặn đà trỗi dậy của Trung Quốc.

"Chiến tranh thương mại đang ảnh hưởng đến cả hai bên. Tham vọng trở thành bá chủ công nghệ toàn cầu của Trung Quốc là không thể cản được, dù có thương chiến hay không".